Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tiết 39, Bài 32: Các loại quả

Tuần:21
Tiết:39
Bài 32: CÁC LOẠI QUẢ
NS: 9/1/2016
ND:10/1/2016
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức:
- Biết chia quả thành 2 nhóm khác nhau dựa vào các đặc điểm hình thái của phần vỏ quả (nhóm quả khô: quả khô nẻ và quả khô không nẻ; nhóm quả thịt: quả mọng và quả hạch);
- Vận dụng kiến thức để biết cách bảo quản, chế biến, tận dụng các loại quả và hạt sau khi thu hoạch, góp phần hình thành tư duy kinh tế, có ý thức giúp đỡ gia đình trong lao động sản xuất.
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng quan sát, tìm tòi, nghiên cứu thí nghiệm khoa học.
II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin để nhận dạng được các nhóm quả chính.
- Kĩ năng phản hồi, lắng nghe tích cực trong quá trình thảo luận nhóm
- Kĩ năng thể hiện sự tự tin trong trình bày ý kiến 
- Vận dụng kiến thức để biết cách bảo quản, chế biến, tận dụng quả và hạt sau thu hoạch.
- Giáo dục ý thức BV thiên nhiên, cải tạo môi trường sống.
II. CÁC PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG.
- Phương pháp Bàn tay nặn bột
- Dạy học nhóm, trực quan, vấn đáp - tìm tòi
III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
* Chuẩn bị của GV:
	- Mẫu vật thật và tranh ảnh, hình các loại quả và hạt, trong đó có: quả đậu, cải, chò, bông, xà cừ, bồ kết, thóc, ngô, quả táo, quả chanh, quả măng cụt, các loại quả ăn được và quả cây dại ở địa phương. 
* Chuẩn bị của HS:
- Các loại quả phổ biến nhất có bán ở chợ và có trong tự nhiên ở địa phương.
- Tranh ảnh, hình, mô hình (quả nhựa) các loại quả.
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp: Nắm sĩ số học sinh
2. Kiểm tra bài cũ: 
 - Sự thụ tinh là gì? Thụ phấn có quan hệ gì với thụ tinh?
 - Quả và hạt do bộ phận nào của hoa tạo thành? Em có biết những cây nào khi quả đã hình thành vẫn còn giữ lại bộ phận của hoa? Tên bộ phận đó? 
 3. Bài mới : 	CÁC LOẠI QUẢ 
4. Tiến trình dạy - học (theo 5 bước)
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
Bước 1 - Đưa ra tình huống xuất phát
- GV đưa ra một số loại quả đã chuẩn bị, đồng thời đề nghị HS đặt mẫu vật và tranh ảnh các loại quả lên bàn theo nhóm. 
- GV đặt vấn đề: Quả có chứa hạt có thực hiện chức năng sinh sản duy trì nòi giống của cây, có ý nghĩa lớn đối người và động vật nên rất cần thiết phải tìm hiểu về quả, biết phân loại quả để có thể bảo quản và thu hoạch tốt.
Hãy phân chia các quả mà em có thành 2 nhóm, tại sao lại phân chia như vậy?
HS thảo luận nhóm theo sự phân công của GV
Bước 2: Hình thành biểu tượng ban đầu của HS
GV yêu cầu HS làm việc cá nhân với vở thí nghiệm: viết tên 2 nhóm quả và liệt kê các quả thuộc nhóm, mỗi nhóm quả vẽ 1 đại diện; nêu nguyên tắc chia 2.
Mỗi cá nhân ghi tên quả mà mình biết vào một trong hai cột của bảng sau:
TT
Nhóm 1
Nhóm 2
Nhóm 3
Nhóm 4
1
2
3
4
- GV yêu cầu HS trình bày quan điểm của các em về cách phân chia nhóm quả
HS trình bày quan điểm của các em về cách phân chia nhóm quả. HS có thể nêu ý kiến khác nhau như: 
- Dựa vào số lượng hạt có 2 nhóm quả: có hạt và không hạt.
- Dựa vào màu sắc có các nhóm quả màu: sáng và sẫm
- Dựa vào tác dụng có nhóm 2 quả: ăn được, không ăn được
- Dựa vào mùi có 2 nhóm quả: thơm, không thơm
- Dựa vào vị có 2 nhóm quả: ngọt, chua
- Dựa vào vỏ quả có 2 nhóm: quả khô, quả thịt
- Dựa vào hình dạng có 2 nhóm: quả dài, quả tròn)
Bước 3: - Đề xuất giả thuyết và phương án kiểm chứng giả thuyết
- GV tập hợp các ý kiến ban đầu của HS thành các nhóm biểu tượng ban đầu, hướng dẫn HS so sánh sự giống và khác nhau của các ý kiến ban đầu cho 4 nhóm:
	- Nhóm dựa vào hạt.
	- Nhóm dựa vào mùi, vị.
	- Nhóm dựa vào màu sắc và hình dạng.
	- Nhóm dựa vào vỏ quả.
- GV giúp các em đề xuất các câu hỏi liên quan đến nội dung kiến thức về phân chia các loại quả, tập hợp câu hỏi các nhóm và chỉnh sửa câu hỏi phù hợp với nội dung bài học. Các câu hỏi liên quan như: 
1. Làm thế nào để phân chia các loại quả? 
2. Đặc điểm đặc trưng của 2 nhóm qủa? 
3. Điểm khác nhau giữa 2 nhóm quả? Cách phân chia như vậy có dễ dàng không? Có gặp khó khăn gì không? Có thể chia phân chia tiếp mỗi nhóm quả thành 2 nhóm nữa được không?Viết những đặc điểm dùng để phân chia nhóm quả?
- GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm , đề xuất phương án kiểm chứng cách phân chia của nhóm:
 Muốn phân chia các loại quả thành 2 nhóm khác nhau cần tiến hành như thế nào? (HS có thể đề xuất nhiều phương pháp khác nhau: bổ qủa để nếm, quan sát, ngửi)
- GV phân tích chọn phương pháp quan sát đặc điểm hình thái của phần vỏ quả của mẫu vật, tranh ảnh hiện có. GV có thể hướng dẫn HS tập trung chú ý tìm điểm giống nhau về hình thái của phần vỏ quả với những quả có trong tay.
HS các nhóm thảo luận để phân chia các nhóm cho phù hợp dựa vào các câu hỏi gợi ý của GV
Bước 4: Tìm tòi - nghiên cứu nhằm kiểm chứng các giả thuyết
- GV đưa ra bảng phụ gởi ý học sinh hoàn thành vở thí nghiệm
- GV đề nghị các nhóm HS dựa trên mẫu vật, tranh ảnh hiện có thực hiện phân chia qủa theo 2 cách (cách 1 theo ý kiến ban đầu và cách 2 dựa vào vỏ quả), yêu cầu: tìm các đặc điểm có thể dựa vào đó mà phân chia nhóm quả, chỉ ra được đặc điểm chung của mỗi nhóm quả mà ở nhóm quả khác không có, nêu được thuận lợi và khó khăn của cách phân chia mà nhóm đã lựa chọn tiến hành. 
HS viết dự đoán vào vở thí nghiệm theo bảng: 
Loại quả
Loại quả 
Đặc điểm
Ví dụ
Các nhóm trong mỗi 
loại qủa
Đặc điểm
Ví dụ
Bước 5: Kết luận, hệ thống hóa kiến thức
- GV tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả, phân tích khó khăn của từng cách phân chia. 
- Dựa vào số lượng hạt: với những loại quả mà vỏ dày, thịt nhiều rất khó trong việc xác định số lượng hạt (do phải bổ quả ra)
- Dựa vào mùi, vị: Có nhiều quả vừa chua vừa ngọt, có quả không rõ là thơm hay không thơm, phải bổ quả để nếm, mỗi người khác nhau có cảm nhận về mùi và vị khác nhau (định tính)
- Dựa vào màu sắc và hình dạng: khó phân chia vì có rất nhiều màu sắc, hình dạng khác nhau, màu sắc 1 loại quả khi xanh và chín khác nhau
- Dựa vào vỏ quả: ít khó khăn hơn. 
- GV hướng dẫn HS so sánh lại với biểu tượng ban đầu của HS ở bước 2 để khắc sâu kiến thức.
* GV nhấn mạnh: tuỳ vào mục đích và tiêu chuẩn khác nhau mà có cách phân chia khác nhau. Cách phân chia dựa vào đặc điểm hình thái của vỏ quả là cách phân chia khoa học nhằm mục đích nghiên cứu mà các nhà khoa học đã tiến hành, ứng dụng nhiều trong thu hoạch, bảo quản chế biến các loại quả.
- GV cho HS liên hệ và phát biểu ý kiến về cách thu hoạch, bảo quản, chế biến các loại quả.
- GV yêu cầu HS hoàn chỉnh bảng (hoặc sơ đồ) phân chia các nhóm quả dựa vào đặc điểm của vỏ quả. 
- GV liên hệ: Người ta có cách gì để bảo quản và chế biến các loại quả thịt?
- GDMT: Con người sử dụng các sản phẩm từ cây xanh: thân, rễ, lá, các loại hoa quả à chúng ta cần phải bảo vệ, gìn giữ và phát triển cây xanh ngày một tốt hơn.
HS đối chiếu lại với các biểu tượng ban đầu về các loại quả để khắc sâu thêm kiến thức.
 HS trình bày quan điểm của các em về điểm khác nhau giữa hạt đỗBảng phân chia các nhóm quả dựa vào đặc điểm của vỏ quả 
Loại qủa
Nhóm quả khô
Nhóm quả thịt
Đặc điểm
Ví dụ
Các nhóm trong mỗi loại qủa
quả khô nẻ
quả khô không nẻ
quả mọng
quả hạch
Đặc điểm
Ví dụ
HS trả lời được: Rửa sạch, cho vào túi nilon để ở nhiệt độ lạnh, phơi khô, đóng hộp, ép lấy nước, chế tinh dầu,.
5. Thực hành luyện tập: 
- Trả lời các câu hỏi SGK.
- GV giao nhiệm vụ cho các nhóm về chủ đề: “ Các nông dân sáng suốt”:
+ Nhiệm vụ: Tìm hiểu cách bảo quản và sản xuất các loại rượu và mứt từ trái cây như: dâu, mơ, chuối, mãng cầu, hồng,và viết bài để thuyết trình trước lớp ở tiết học sau.
+ Hướng dẫn thực hiện: Đưa ra phương án thí nghiệm chứng minh các sản phẩm từ các loại quả được chế biến.
 6. Dặn dò:
Học bài và trả lời các câu hỏi còn lại.
Đọc phần Em có biết ?
Chuẩn bị bài kế tiếp. Hướng dẫn ngâm hạt đậu đen, hạt ngô chuẩn bị cho bài sau.
 7. Rút kinh nghiệm của cá nhân và đồng nghiệp
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................