Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của Gen

Bài 13: 
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG 
LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN 
1 
Tính trạng của Mendel: Hoa đỏ ĐK nào cũng cho Hoa đỏ . 
AA 
aa 
A 
A 
a 
a 
A 
A 
a 
a 
Aa 
Aa 
Aa 
Aa 
Aa 
Aa 
Aa 
AA 
aa 
Aa 
I. Mối Quan Hệ Giữa Gen Và Tính Trạng 
? Tính trạng trên cơ thể VS là do gen quy định có đúng hoàn toàn không ? 
 Gen (ADN) → mARN → Prôtêin → Tính trạng . 
 Quá trình biểu hiện của gen qua nhiều bước nên có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên trong cũng như bên ngoài chi phối . 
F1 x F1 
1AA 
2Aa 
1aa 
3A- 
1aa 
2 
Tai, bàn chân , đuôi , mõm lông đen 
TNoCM : Cạo lông trắng trên lưng + buộc đá lạnh 
KQ : Ở lưng lông mọc có màu đen 
Tại sao ? 
KG + KH ≠ 
T/H Melanin Lông đen 
Không T/H Melanin Lông trắng 
? 
MT trong 
II. Sự Tương Tác Giữa Kiểu Gen Và Môi Trường 
Ví Dụ : 
a. Ví Dụ 1: Thỏ Hymalaya 
3 
KG + KH ≠ 
? 
MT ngoài 
II. Sự Tương Tác Giữa Kiểu Gen Và Môi Trường 
1. Ví Dụ : 
Ví Dụ 1: Thỏ Hymalaya 
Ví Dụ 2: Hoa Cẩm Tú Cầu 
4 
Cùng KG + MT ≠ KH ≠ 
5 
II. Sự Tương Tác Giữa Kiểu Gen Và Môi Trường 
1. Ví Dụ : 
Ví Dụ 1: Thỏ Hymalaya 
Ví Dụ 2: Hoa Cẩm Tú Cầu . 
Ví Dụ 3: 
- Phát hiện sớm : ăn kiêng Phát triển BT 
- Nguyên nhân : Rối loạn chuyển hóa aa Pheninalanin . 
- Hậu quả : Thiểu năng trí tuệ (KH) 
Gen lặn /NST thường Bệnh phenikêtô niệu 
Từ Những Ví Dụ Trên Hãy Kết Luận Về Vai Trò Của KG Và Ảnh Hưởng Của MT Đến Sự Hình Thành Tính Trạng ? 
2. Kết luận : 
	 Môi trường có thể ảnh hưởng đến sự biểu hiện của KG. 
6 
KG1 + MT 2 KH 2 
 BT: 24 tạ /ha 
KG1 + MT n KH n 
 .. .. tạ /ha 
KG1 + MT 1 KH 1 
 Tốt : 47 tạ /ha 
. . . 
III. Mức phản ứng của KG 
1. Khái niệm 
7 
Tại sao ? 
Tìm 1 hiện tượng thực tế trong tự nhiên để minh hoạ ? 
VD: Con tắc kè hoa : 
Trên lá cây : da có hoa văn màu xanh của lá cây 
Trên đá : màu hoa rêu của đá 
Trên thân cây : da màu hoa nâu 
Vậy mức phản ứng là gì ? 
III. Mức phản ứng của KG 
Khái niệm : 
	 Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 KG tương ứng với các môi trường khác nhau gọi là mức phản ứng của 1 KG 
* VD: Con tắc kè hoa 
- Trên lá cây : da có hoa văn màu xanh của lá cây 
- Trên đá : màu hoa rêu của đá 
- Trên thân cây : da màu hoa nâu 
Giữa tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng thì loại nào có mức phản ứng rộng hơn ? Hãy chứng minh ? 
VD: Ở gà 
- Nuôi bình thường : 2kg, lông vàng 
- Nuôi tốt : 2.5kg, lông vàng 
- Nuôi rất tôt : 3kg, lông vàng 
- Nuôi không tốt : 1kg, lông vàng 
→ Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến trọng lượng nhưng ít ảnh hưởng đến màu lông . 
Mức phản ứng được chia làm mấy loại ? Đặc điểm của từng loại ? 
III. Mức phản ứng của KG 
Khái niệm 
2. Đặc Điểm : 
- Mức phản ứng do gen quy định , trong cùng 1 KG mỗi gen có mức phản ứng riêng 
- Có 2 loại mức phản ứng : mức phản ứng rộng và mức phản ứng hẹp , mức phản ứng càng rộng sinh vật càng dễ thích nghi . 
- Di truyền được vì do KG quy định . 
- Thay đổi theo từng loại tính trạng . 
Có thể dễ dàng xác định mức phản ứng của một KG hay không ? 
? Hãy đề xuất 1 phương pháp để xác định mức phản ứng của một KG? 
III. Mức phản ứng của KG 
1. Khái niệm 
2. Đặc Điểm : 
3. Phương pháp xác định mức phản ứng : 
 	 Để xác định mức phản ứng của 1KG cần phải tạo ra các cá thể SV có cùng 1 KG. Với cây sinh sản sinh dưỡng có thể xác định mức phản ứng bằng cách cắt đồng loạt cành của cùng 1 cây đem trồng và theo dõi đặc điểm của chúng . 
Trong sản xuất chăn nuôi muốn nâng cao năng suất cần phải làm gì ? 
8 
Có thể minh họa thường biến bằng sơ đồ sau : 
KIỂU GEN 
 
MÔI TRƯỜNG 1 
MÔI TRƯỜNG 2 
MÔI TRƯỜNG 3 
MÔI TRƯỜNG n 
KIỂU HÌNH 2 
KIỂU HÌNH 3 
KIỂU HÌNH 1 
KIỂU HÌNH n 
= 
= 
= 
= 
SỰ MỀM DẺO VỀ KH ( Thường Biến ) 
Thế nào là mềm dẻo về kiểu hình ? 
Độ mềm dẻo phụ thuộc vào yếu tố nào ? 
? Sự mềm dẻo về kiểu hình của mỗi KG có ý nghĩa gì đối với chính bản thân sinh vật ? 
9 
Tiêu chí 
Mức phản ứng 
Sự mềm dẻo KH 
Khái niệm 
Nguyên nhân 
Đặc điểm 
Ý nghĩa 
Tập hợp KH của cùng 1 KG 
Tương tác MT 
- Rộng , hẹp tùy tính trạng . 
- Có DT 
- Càng rộng SV càng thích nghi tiến hóa 
- SX nông nghiệp 
Thay đổi KH của cùng 1 KG 
Tự điều chỉnh về sinh lý 
- Đồng loạt , định hướng 
- Không DT 
Thích nghi với sự t/đ của MT gián tiếp tiến hóa 
10 
Câu 1 : Kiểu hình của một cơ thể phụ thuộc vào : 
Kiểu gen. 
Điều kiện môi trường . 
Kiểu gen và điều kiện MT. 
Các tác nhân ĐB trong MT và quy luật di truyền chi phối các tính trạng . 
Sai 
Sai 
Sai 
Đúng 
A 
B 
C 
D 
CỦNG CỐ 
11 
A 
B 
C 
D 
Câu 2 : Một tính trạng của môi trường được hình thành do: 
Hoàn toàn do kiểu gen qui định . 
Điều kiện môi trường . 
Tương tác KG và MT. 
Cả 3 khả năng trên đều đúng . 
Sai 
Sai 
Sai 
Đúng 
12 
A 
B 
C 
D 
Câu 3 : Trong những ĐK thích hợp nhất , lợn Ỉ 9 tháng tuổi = 50 kg, lợn Đại Bạch ở 9 tháng tuổi đã = 90 kg. KQ này nói lên : 
TT cân nặng ở lợn Đại bạch do nhiều gen chi phối hơn ở lợn Ỉ. 
TT cân nặng ở giống lợn Đại bạch có mức phản ứng rộng hơn so với lợn Ỉ. 
Vai trò của MT trong việc quyết định cân nặng của lợn . 
Vai trò của KT nuôi dưỡng trong việc quyết định cân nặng của lợn . 
Sai 
Sai 
Sai 
Đúng 
13 
CẢM ƠN QUÝ 
THẦY, CÔ GIÁO 
VÀ 
CÁC EM ĐÃ VỀ 
THAM DỰ 
BUỔI HỌC NÀY! 
14