Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 24: Ứng động - Trường THPT Lương Thế Vinh

Chào thầy cô và các em 
KIỂM TRA BÀI CŨ: 
Nêu khái niệm hướng động ? Các loại hướng động ? Vai trò hướng động ? 
Kiểm tra bài cũ 
 Hiện tượng này được gọi là gì ? Tại sao ? 
 Với các kích thích vô hướng của môi trường như nhiệt độ , cường độ ánh sáng  cây sẽ phản ứng như thế nào ? 
Chào mừng quí thầy cô 
tới dự giờ 
GV: HỒ VĂN HƯỞNG – THPT Lương Thế Vinh 
ỨNG ĐỘNG 
Bài 24 
së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tØnh qu¶ng nam 
BÀI 24: ỨNG ĐỘNG 
tr­êng THPT l­¬ng thÕ vinh 
Phiến lá chét 
Thể gối 
- Cảm ứng theo ánh sáng 
10h 
9h 
7h 
24h 
Từ các vd trên em hãy nêu khái niệm ứng động là gì ? Có mấy kiểu ứng động ? 
- Ứng động là hình thức phản ứng của cây trước một tác nhân kích thích không định hướng 
 
- Có 2 kiểu ứng động : Ứng động không sinh trưởng và ứng động sinh trưởng 
I/ Các kiểu ứng động : 
Ứng động 
Ứng động không sinh trưởng 
Ứng động sinh trưởng 
I/ Các kiểu ứng động : 
1.Ứng động không sinh trưởng : 
 Quan sát các hình 24.1, 24.2 sgk trang 95,96 để trả lời các câu hỏi sau : 
1. Kích thích nào của môi trường làm cho lá cây cụp lại ? Kích thích này có hướng hay vô hướng ? 
2. Phản ứng cụp lá của cây có theo 1 hướng nhất định không ? 
3. Phản ứng này diễn ra nhanh hay chậm ? Theo cơ chế nào ? Có liên quan đến sự phân chia và lớn lên của tế bào không ? 
4. Phản ứng này có ý nghĩa gì đối với cây ? 
1/ Ứng động không sinh trưởng : 
Phiến lá chét 
Thể gối 
1/ Ứng động không sinh trưởng : 
1. Kích thích nào của môi trường làm cho lá cây cụp lại ? Kích thích này có hướng hay vô hướng ? 
2. Phản ứng cụp lá của cây có theo 1 hướng nhất định không ? 
3. Phản ứng này diễn ra nhanh hay chậm ? Theo cơ chế nào ? Có liên quan đến sự phân chia và lớn lên của tế bào không ? 
4. Phản ứng này có ý nghĩa gì đối với cây ? 
Các phản ứng như ở cây trinh nữ hay cây bắt mồi được gọi là ứng động không sinh trưởng 
 Ứng động không sinh trưởng là gì ? 
 Đặc điểm của ứng động không sinh trưởng ? 
1/ Ứng động không sinh trưởng : 
- Là vận động không có sự sinh trưởng của tế bào , theo sức trương nước 
- Nhanh , mạnh mẽ , không định hướng do các chấn động , va chạm cơ học 
 
- VD: vận động tự vệ ở cây trinh nữ , vận động bắt mồi ở các loại cây ăn sâu bọ 
2.Ứng động sinh trưởng : 
 Quan sát các đoạn phim kết hợp với sử dụng hình 24.3, 24.4, 24.5 sgk trang 97,98 để trả lời các câu hỏi sau : 
1. Kích thích nào của môi trường gây ra sự vận động của các cơ quan của cây ? Kích thích này có hướng hay vô hướng ? 
2. Các bộ phận của cây phản ứng như thế nào khi có kích thích ? 
3. Phản ứng này diễn ra nhanh hay chậm ? Theo cơ chế nào ? Có liên quan đến sự phân chia và lớn lên của tế bào không ? 
4. Những phản ứng này có phải là ứng động không sinh trưởng không ? tại sao ? 
* Vận động quấn vòng 
- Cảm ứng theo nhiệt độ 
* Vận động nở hoa 
Giảm 1 o C 
Tăng 3 o C 
- Cảm ứng theo ánh sáng 
10h 
9h 
7h 
24h 
* Vận động ngủ , thức 
Mùa đông 
Mùa xuân 
* Vận động ngủ , thức 
1. Kích thích nào của môi trường gây ra sự vận động của các cơ quan của cây ? Kích thích này có hướng hay vô hướng ? 
2. Các bộ phận của cây phản ứng như thế nào khi có kích thích ? 
3. Phản ứng này diễn ra nhanh hay chậm ? Theo cơ chế nào ? Có liên quan đến sự phân chia và lớn lên của tế bào không ? 
4. Những phản ứng này có phải là ứng động không sinh trưởng không ? tại sao ? 
 Ứng động sinh trưởng là gì ? 
 Đặc điểm của ứng động sinh trưởng ? 
2.Ứng động sinh trưởng : 
- Là vận động có sự sinh trưởng của tế bào , thường theo nhịp điệu đồng hồ sinh học 
- Có tính chu kì , không định hướng do ảnh hưởng của ánh sáng , nhiệt độ , hooc môn thực vật 
 
- VD: vận động quấn vòng , vận động nở hoa , vận động thức ngủ 
Thảo luận nhóm 
Ứng động không sinh trưởng 
Ứng động sinh trưởng 
 Điền những điểm khác nhau giữa ứng động không ST và ứng động sinh trưởng 
- Có liên quan đến sự sinh trưởng không ? 
- Theo cơ chế nào ? 
- Đặc điểm kích thích ( có chu kì hay không có chu kì )? 
Ứng động không sinh trưởng 
Ứng động sinh trưởng 
- Vận động có sự sinh trưởng của tế bào , 
- Thường theo nhịp điệu đồng hồ sinh học 
- Có tính chu kì , không định hướng do ảnh hưởng của ánh sáng , nhiệt độ , hooc môn thực vật 
- Vận động không có sự sinh trưởng của tế bào , 
- Không có tính chu kì , do các chấn động , va chạm cơ học 
- Theo sức trương nước 
* Khác nhau : 
 Hãy cho biết những điểm giống nhau giữa ứng động không sinh trưởng và ứng động sinh trưởng ? 
 Đặc điểm của kích thích ? 
 Phản ứng của cây ? 
 Mức độ phản ứng ? 
 Cơ chế ? 
* Giống nhau : 
 Đặc điểm của kích thích : vô hướng 
 Phản ứng của cây : không định hướng ( vô hướng ) 
- Mức độ phản ứng : nhanh 
- Cơ chế : Do cử động trương nước hoặc nhịp điệu đồng hồ sinh học 
 Ứng động có vai trò như thế nào đối với cây ? 
III/ Vai trò : 
	 Ứng động giúp sinh vật thích nghi đa dạng với những biến đổi không định hướng của môi trường 
 
IV/ Ứng dụng : 
: N êu những ứng dụng của ứng động ? 
- Điều khiển sự ra hoa , đánh thức chồi ngủ theo hướng có lợi cho con người 
 
 Muốn hoa đào và hoa mai nở đúng dịp tết người ta phải làm như thế nào ? 
 Đây là hình thức vận động nào ? Muốn bảo quản khoai tây để ăn người ta phải làm gì ? 
 Khi chuẩn bị đem trồng làm thế nào để đánh thức chồi khoai tây ? 
Muốn cho hoa nở vào tết Nguyên đán , cần bón thúc nhiều phân tốt vào tháng 10 - 11. 
- Ứng động là hình thức phản ứng của cây trước một tác nhân kích thích không định hướng 
- Ứng động giúp sinh vật thích nghi đa dạng với những biến đổi không định hướng của môi trường 
 
- Có thể ứng dụng ứng động ở thực vật vào thực tiễn : điều khiển nở hoa , đánh thức chồi 
- Có 2 kiểu ứng động : Ứng động không sinh trưởng và ứng động sinh trưởng 
Thảo luận nhóm 
Đặc điểm so sánh 
Hướng động 
Ứng động 
- Đặc điểm kích thích 
- Phản ứng của cây 
- Mức độ phản ứng 
- Cơ chế 
- Theo 1 hướng xác định 
- Không định hướng 
- Có hướng ( + hoặc -) 
- Vô hướng 
- Chậm 
- Nhanh hơn 
- Do hoóc môn sinh trưởng 
- Do cử động trương nước hoặc nhịp điệu đồng hồ sinh học 
 Phân biệt ứng động và hướng động ? 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
1. Làm các bài tập ở sgk 
2. Đọc và chuẩn bị nội dung thí nghiệm theo hướng dẫn trong bài 25: mỗi tổ làm 4 thí nghiệm , bắt đầu gieo hạt đậu . 
3. Viết báo cáo thu hoạch theo mẫu : 
 Tại sao khi mua hoa tuylip về trưng trong những ngày tết người bán hàng thường khuyên chúng ta để vài cục nước đá nhỏ dưới gốc cây ? 
Cảm ơn quí thầy cô 
cùng các em!