Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 38, 39: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Tập thể lớp 9/5  kớnh chào quý thầy cụ giỏo về dự giờ thăm lớp 
1 
2 
Kiểm tra bài cũ 
Câu hỏi : Đọc thuộc lũng tỏm cõu thơ cuối của đoạn trớch Kiều ở lầu Ngưng Bớch ? Nờu nội dung và nghệ thuật của đoạn trớch đú? 
3 
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
Nguyễn Đỡnh Chiểu 
Tiết 38-39 
Văn bản 
Trớch truyện Lục Võn Tiờn 
4 
 Trên trời có những vì sao có ánh sáng khác thường, nhưng thoạt nhìn chưa thấy sáng; song càng nhìn càng sáng. Nguyễn Đình Chiểu nhà thơ yêu nước vĩ đại của nhân dân miền nam thế kỷ XIX là một trong những ngôi sao như thế. 
(Phạm Văn Đồng) 
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
Nguyễn Đỡnh Chiểu 
Trớch truyện Lục Võn Tiờn 
Nguyễn Đỡnh Chiểu (1822-1888) 
I . Tỡm hiểu chung: 
5 
I. Tỡm hiểu chung: 
1. Tác giả 
* Cuộc đời 
 Tên : .. - Năm sinh:..năm mất :. - Quê quán: - Gia đình:  - Bản thân:  
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
Văn bản 
Trớch truyện Lục Võn Tiờn 
Nguyễn Đỡnh Chiểu 
6 
 Tên : Nguyễn Đình Chiểu (Đồ Chiểu), tự Mạnh Trạch, hiệu: Trọng phủ, Hối trai - Năm sinh : 1822 năm mất :1888 - Quê hương : Quê nội: Thừa Thiên-Huế; quê ngoại : Gia Định ( TP Hồ Chí Minh) - Gia đình : Nhà nho - Bản thân : + Trước 1859 : - Năm 1843 ( năm 21 tuổi ): Đỗ tú tài 
 - Năm 1849 ( năm 27 tuổi) : mẹ mất -> bỏ thi -> chịu tang -> bị mù-> bị bội hôn 
 - Sau đó về Gia Định mở trường dạy học, bốc thuốc, sáng tác thơ văn 
 -> Là người cú tấm lũng yờu nước thương dõn, bất khuất trước kẻ thự 
1. Tác giả 
* Cuộc đời 
+ Sau 1859: 
Pháp xõm lược : - Cựng lónh tụ nghĩa quõn bàn việc đỏnh giặc 
 - Sáng tác thơ văn khớch lệ tinh thần kháng chiến 
 - Nam kỡ rơi vào tay giặc nhưng ụng vẫn kiờn định , một lũng trung thành với Tổ quốc cho đến lỳc mất 
-> Cuộc đời bất hạnh 
-> Giàu nghị lực và sự cống hiến cho đời 
7 
- Chữ viết: 
 Thể loại : 
 Các giai đoạn văn học:.. 
 Nội dung chủ yếu:  - Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ:.. 
Chạy giặc (1959) 
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (1861) 
Văn tế Trương Định (1864) 
Thơ điếu Phan Tòng (1868) 
Ngư Tiều y thuật vấn đáp (1874) 
Lục Vân Tiên (1858) Dương Từ Hà Mậu (1859) 
*Sự nghiệp văn học: 
Tác phẩm tiêu biểu: 
 +Trước khi TD Pháp xâm lược 
 + Sau khi TD Pháp xâm lược 
Truyền bá đạo lí làm người 
Cổ vũ lòng yêu nước kháng chiến 
* Các sáng tác đều bằng chữ Nôm 
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
Văn bản 
Trớch truyện Lục Võn Tiờn 
 * Thể loại : Thơ đường luật, truyện thơ, điếu văn tế  
* Lời thơ bình dị, mộc mạc, tự nhiên, (kết hợp với tính cổ điển: tề chỉnh, trang nhã),sôi nổi đằm thắm. 
Nguyễn Đỡnh Chiểu 
8 
Bia mộ và 
Nhà tưởng niệm 
Nguyễn Đình Chiểu 
Gia Định (Tp HCM) 
9 
2. Tác phẩm Lục Vân Tiên. 
10 
2. Tác phẩm Lục Vân Tiên. 
 Chữ viết : . 
 Thể loại: .. 
 Hoàn cảnh sáng tác:  
 ả nh hưởng :  
- Mục đích trực tiếp: .. 
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
Văn bản 
Trớch truyện Lục Võn Tiờn 
Nguyễn Đỡnh Chiểu 
11 
 ở thời đại đó, chế độ phong kiến khủng hoảng nghiêm trọng, kỉ cương trật tự xã hội lỏng lẻo, đạo đức suy vi, một tác phẩm như thế đã đáp ứng nguyện vọng của nhân dân. Tác phẩm vì lẽ đó đã được nhân dân Nam Bộ tiếp nhận nồng nhiệt hơn bất kì một tác phẩm nghệ thuật nào. 
 Chữ viết : 
 Thể loại: 
 Hoàn cảnh sáng tác: 
 ả nh hưởng : 
 - Mục đích trực tiếp: 
 Kết cấu của tác phẩm theo kiểu truyền 
thống của loại truyện phương Đông, 
nghĩa là theo từng chương hồi, xoay 
quanh diễn biến và cuộc đời các nhân 
vật chính: 
 Chuyện nàng sau hãy còn lâu 
Chuyện chàng xin nối thứ đầu chép ra.. 
 Đoạn này đến thứ Nguyệt Nga 
Truyền dạy những bài học về đạo làm người 
 Hỡi ai lẳng lặng mà nghe 
Dữ răn việc trước lành dè thân sau 
 Trai thời trung hiếu làm đầu 
Gái thời tiết hạnh làm câu trau mình 
 Chữ Nôm 
 Truyện thơ Nôm ( gồm 2082 cõu thơ lục bỏt) ( kết cấu theo kiểu từng chương hồi) 
Đầu những năm 50 của thế kỷ XIX 
Rộng rãi, ăn sâu trong đời sống tinh thần của người dân Nam Bộ. 
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
Văn bản 
Trớch truyện Lục Võn Tiờn 
2. Tác phẩm Lục Vân Tiên. 
Nguyễn Đỡnh Chiểu 
12 
* Tóm tắt tác phẩm: 
* Bố cục : tác phẩm thường dùng gồm 2082 câu lục bát 
* Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
* Lục Vân Tiên gặp nạn được cứu giúp 
* Kiều Nguyệt Nga gặp nạn được cứu 
* Đoàn tụ : Lục – Kiều gặp lại sum vầy hạnh phúc 
* 4 phần 
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
Văn bản 
2. Tác phẩm Lục Vân Tiên. 
Trớch truyện Lục Võn Tiờn 
Nguyễn Đỡnh Chiểu 
13 
Nhúm 1: 
 Nhận xét bố cục 4 phần của tác phẩm? Bố cục này có ý nghĩa gì trong việc thể hiện nội dung tác phẩm ? 
Nhúm 2: 
 Cuộc đời của nhân vật Lục Vân Tiên và của tác giả có điểm gì giống và khác nhau? Điều đó có ý nghĩa gì? 
Nhúm 3,4: 
 Tác giả đã đứng ở những điểm nhìn nào để xây dựng nhân vật Lục Vân Tiên? ý nghĩa của các điểm nhìn ấy? 
Thảo Luận nhóm ( 3 phỳt ) 
14 
 Kết cấu ước lệ khuôn mẫu, theo truyện dân gian: 
 - Phản ánh được cuộc đời đầy rẫy bất công vô lí 
 - Khát vọng ngàn đời của nhân dân ta: Chính nghĩa thắng gian tà 
- Giống : + đi thi, mẹ mất, mù loà, bị bội hôn, lấy được vợ hiền + Không chịu đầu hàng số phận - Khác : Vân Tiên được sáng mắt sống hạnh phúc xum vầy - có ý nghĩa chân thực ( tính tự truyện),LVT là nhân vật thể hiện lí tưởng và khát vọng anh hùng 
 Người trong cuộc khi kể về những đau khổ bất hạnh của cuộc đời. 
 Người dân khi thể hiện những giá trị đạo đức và khát vọng về một cuộc sống công bằng 
Thảo Luận nhóm 
15 
- Ngôn ngữ bình dị, mộc mạc, tự nhiên, giàu lời ăn tiếng nói của quần chúng nhân dân (kết hợp với tính cổ điển: tề chỉnh, trang nhã) 
- Kết cấu ước lệ khuôn mẫu, theo truyện kể dân gian. 
- Đặc tả nhân vật bằng hành động, ngôn ngữ 
- Là khúc ca chiến thắng của những người kiên quyết vì chính nghĩa mà chiến đấu (LVT, KNN, VTT, HM, ụng ngư, ụng tiều ) 
- Là bản án kết tội những kẻ bất nhân phi nghĩa (TH, BK, VC, TS) 
- Truyền dạy những bài học về đạo lí làm người 
2. Tỏc phẩm Lục Võn Tiờn: 
+ Nội dung 
+ Nghệ thuật 
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
Văn bản 
Trớch truyện Lục Võn Tiờn 
Nguyễn Đỡnh Chiểu 
16 
Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga 
Văn bản 
I. Tỡm hiểu chung: 
1.Tỏc giả: 
 * Cuộc đời: 
* Sự nghiệp văn chương: 
+ Tác phẩm tiêu biểu: 
+ Quan niệm văn chương: 
2.Tỏc phẩm truyện Lục Võn Tiờn : 
* Túm tắt tỏc phẩm: 
* Gớa trị của tỏc phẩm : 
+ Nội dung 
+ Nghệ thuật 
* Là người cú nghị lực sống và sự cống hiến phi thường 
* Là người cú tấm lũng yờu nước thương dõn và bất khuất trước kẻ thự 
* Lục Võn Tiờn là tỏc phẩm bất hủ tuyờn ngụn của nhà thơ về đạo đức lẽ sống ở đời . 
Trớch truyện Lục Võn Tiờn 
Nguyễn Đỡnh Chiểu 
17 
Học phần tỏc giả, tỏc phẩm Lục Võn Tiờn 
Túm tắt truyện Lục Võn Tiờn- Nắm nội dung, nghệ thuật truyện. 
Chuẩn bị đoạn trớch Lục Võn Tiờn cứu Kiều Nguyệt Nga. 
* Dặn dũ: 
18 
 Hỡi ai lẳng lặng mà nghe 
Dữ răn việc trước lành dè thân sau 
 Trai thời trung hiếu làm đầu 
Gái thời tiết hạnh làm câu trau mình 
19 
Một trong những vấn đề mà thơ văn Nguyễn Đình Chiểu đề cập đến trước năm 1859? 
Trò chơi ô chữ 
ơ 
h 
t 
i 
ó 
n 
H 
C 
í 
T 
N 
ể 
I 
Đ 
í 
L 
O 
ạ 
Đ 
N 
ệ 
Y 
U 
R 
T 
ự 
T 
C 
ặ 
I 
G 
Y 
ạ 
H 
C 
M 
Ô 
N 
H 
N 
ị 
Đ 
A 
I 
G 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
Nơi sinh của Nguyễn Đình Chiểu? 
ị 
H 
L 
Bài thơ mở đầu cho cảm hứng sáng tác thơ chống Thực Dân Pháp của Nguyễn Đình Chiểu 
G 
Truyện cũ được dẫn lại một cách cô đúc trong tác phẩm? 
c 
Thứ chữ mà Nguyễn Đình Chiểu dùng để sáng tác văn thơ? 
n 
Kể về những chuyện của bản thân gọi là? 
ự 
Một trong những phẩm chất của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu 
n 
g 
h 
ị 
l 
ự 
c 
Một trong những hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian mà tác phẩm Lục Vân Tiên được lưu truyền? 
* Luyện tập 
20 
 Nguyễn Đỡnh Chiểu là một người con hào kiệt của vựng đồng bằng Nam Bộ, là một nhõn cỏch lớn mà sự nghiệp và tờn tuổi của ụng sẽ mói mói sỏng ngời. Là nhà thơ suốt đời bị mự loà, nhưng khụng những ụng là tỏc giả của tỏc phẩm bất hủ Lục Võn Tiờn, của "Ngư tiều y thuật vấn đỏp", "Dương Từ Hà Mậu"..., ụng cũn là tỏc giả của những bài thơ, những bài văn tế nổi tiếng, trong đú ụng đó tưới mỏu và nước mắt của mỡnh hoà chung với những bi kịch mà nhõn dõn anh hựng bất khuất và đau thương của ụng phải chịu đựng khi chống trả bọn xõm lược. Cú những cõu thơ của ụng đó khắc sõu vào lũng người: 
Chở bao nhiờu đạo thuyền khụng khẳm Đõm mấy thằng gian bỳt chẳng tà. 
 Lịch sử văn học đó xỏc nhận Nguyễn Đỡnh Chiểu là nhà văn, nhà thơ tiờn khu vĩ đại, người mở đầu cho dũng văn học yờu nước và cỏch mạng Việt Nam cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX.