Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 37: Nói quá - Lê Thị Tâm

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CƠ GIÁOVỀ DỰ GIỜ VÀ THĂM LỚP 
Giáo viên : Lê Thị Tâm 
1. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng 
Ngày tháng mười chưa cười đã tối 
 ( Tục ngư ̃) 
2. Cày đồng đang buổi ban trưa 
Mồ hơi thánh thĩt như mưa ruộng cày 
 Ai ơi bưng bát cơm đầy , 
Dẻo thơm một hạt , đắng cay muơn phần . 
 ( ca dao ) 
3. Con đường mịn chạy thẳng đến tận chân trời . 
( Nguyễn Minh Châu - Mảnh trăng cuới rừng ) 
Nói quá sư ̣ thật vê ̀ tính chất 
Nói quá sư ̣ thật vê ̀ mức đơ ̣ 
Nói quá sư ̣ thật vê ̀ quy mơ 
Phóng đại quy mơ mức đơ ̣, quy mơ , tính chất của sư ̣ vật , hiện tượng được miêu ta ̉ 
Đêm tháng năm rất ngắn 
Ngày tháng mười rất ngắn 
Mơ ̀ hơi đơ ̉ rất nhiều 
Con đường này rất dài . 
A. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. 
 Ngày tháng mười chưa cười đã tới. 
 ( Tục ngữ) 
B. Cày đồng đang buởi ban trưa 
Mồ hơi thánh thĩt như mưa ruợng cày . 
 Ai ơi bưng bát cơm đầy 
Dẻo thơm một hạt đắng cay muơn phần 
 (ca dao ) 
Mơ ̀ hơi đơ ̉ rất nhiều 
Đêm tháng năm rất ngắn 
Ngày tháng mười rất ngắn 
 C. Con đường mịn chạy thẳng đến tận chân trời . 
Cách nĩi đúng sư ̣ thật 
Nĩi quá sư ̣ thật 
Con đường này rất dài . 
Nhằm nhấn mạnh , gây ấn tượng , tăng sức biểu cảm 
A 
B 
Biện pháp 
tu tư ̀ 
Nói quá 
Cách nói phóng đại quy mơ , tính chất , 
mức đơ ̣ của sư ̣ vật , 
hiện tượng được miêu ta ̉. 
Nhằm nhấn mạnh , gây ấn 
tượng , tăng sức biểu cảm. 
Lan : - Cậu thấy Nam đâu khơng ? 
Hoa : - Vừa dắt xe ra khỏi cởng trường , cậu ấy đa ̃ phóng rất nhanh . Cậu đuởi theo khơng kịp đâu . 
Lan : - Lại chứng nào tật ấy ! Đường đơng mà chạy như bay. 
Hãy tìm biện pháp nĩi quá và chỉ ra tác dụng của nó trong ví du ̣ sau ? 
Lan : - Cậu thấy Nam đâu khơng ? 
Hoa : - Vừa dắt xe ra khỏi cởng trường , cậu ấy đa ̃ phóng rất nhanh . Cậu đuởi theo khơng kịp đâu . 
Lan : - Lại chứng nào tật ấy ! Đường đơng mà chạy như bay . 
Bài tập 
Lan : - Cậu thấy Nam đâu khơng ? 
Hoa : - Vừa dắt xe ra khỏi cởng trường , cậu ấy đa ̃ phóng rất nhanh . Cậu đuởi theo khơng kịp đâu . 
Lan : - Lại chứng nào tật ấy ! Đường đơng mà chạy như bay. 
- Phóng đại mức đơ ̣ chạy xe của Nam. 
- Nhấn mạnh Nam chạy xe rất nhanh , khơng cẩn thận . 
1. Bác ơi ! Tim Bác mênh mơng thê ́ Ơm cả non sơng vạn kiếp người . ( Tơ ́ Hữu ) 	 
2. Người sao mợt hẹn thi ̀ nên  Người sao chín hẹn thi ̀ quên cả mười . ( Ca dao )	 
 3. Bài toán này kho ́ nghi ̃ nát óc vẫn khơng sao giải được . 
4. Ta thường tới bữa quên ăn , nữa đêm vơ ̃ gới , ruợt đau như cắt nước mắt đầm đìa chỉ căm tức chưa xe ̉ thịt , lợt da moi gan uớng máu quân thu ̀... 
( Hịch tướng si ̃- Trần Quơc Tuấn ) 
Nĩi quá được dùng nhiều trong 
 thơ ca châm biếm trong đĩ cĩ ca dao , 
tục ngữ , thành ngữ , 
 thơ ca trữ tình và trong lời nĩi hằng ngày . 
Nói quá còn có tên gọi khác là gi ̀? 
A. Ẩn du ̣; 
B. So sánh ; 
C. Khoa trương , thậm xưng , phóng đại , cường điệu , ngoa ngư ̃. 
D. Hoán du ̣ 
Nói quá còn có tên gọi khác là gi ̀? 
A. Ẩn du ̣; 
B. So sánh ; 
C. Khoa trương , thậm xưng , phóng đại , cường điệu , ngoa ngư ̃. 
D. Hoán du ̣ 
A. Ẩn du ̣; 
B. So sánh ; 
C. Khoa trương , thậm xưng , phóng đại , cường điệu , ngoa ngư ̃. 
D. Hoán du ̣ 
Nói quá 
Cách nói phóng đại 
quy mơ , tính chất , 
mức đơ ̣ của sư ̣ vật , 
hiện tượngđược miêu ta ̉ 
Nhằm nhấn mạnh , 
 gây ấn tượng , 
tăng sức biểu cảm 
Đ ược dùng nhiều 
 trongthơ ca châm biếm 
trong đĩ cĩ ca dao , 
tục ngữ , thành ngữ , 
 thơ ca trữ tình và 
 trong lời nĩi hằng ngày . 
Khoa trương , 
thậm xưng , 
 phóng đại , 
cường điệu , 
ngoa ngư ̃. 
Bài 1: Tìm biện pháp nĩi quá và giải thích ý nghĩa của chúng. 
a .- Bàn tay ta làm nên tất cả 
 Cĩ sức người sỏi đá cũng thành cơm . 
 Nhấn mạnh ý chí va ̀ sức lao động của con người . 
b.- Anh cứ yên tâm , vết thương chỉ sướt da thơi . Từ giờ đến sáng em cĩ thể đi lên đến tận trời được . 
 Gây ấn tượng vê ̀ tinh thần lạc quan của nhân vật “ em ”. 
c.- [] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước . 
 Nhấn mạnh tích cách hung hăng , đầy quyền uy của cụ ba ́. 
 QUẢ BÍ KHỔNG LỒ 
 Hai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí , anh A thấy quả bí to vội kêu lên : 
 - Chà quả bí to thật ! 
 Anh B cười mà rằng : 
 - Thế thì lấy gì làm to ! Tơi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều . Cĩ lần tơi trơng thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa . 
... 
 (Theo : Truyện cười dân gian ) 
Lan : Hơm nay lớp mình thi chung kết kéo co với lớp 8/7, lớp nào thắng vậy Nam? 
Nam : Lớp 8/7 thắng . 
Lan : Lớp mình mạnh thê ́ mà vẫn thua ah. 
Nam : Lớp ấy toàn những người khỏe như voi ấy . 
Giống nhau : cùng nĩi quá sự thật , cùng phĩng đại sự việc , hiện tượng lên .( Hình thức ) 
- Phĩng đại sự việc lên nhằm nhấn mạnh , gây ấn tượng , tăng giá trị biểu cảm . 
 → tác động tích cực . 
Làm cho người nghe tin vào điều khơng cĩ thực . 
→ tác động tiêu cực . 
* Khác nhau : ( mục đích ) 
NĨI QUÁ 
NĨI KHỐC 
Bài 2 : Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống /..../ để tạo thành biện pháp tu từ nĩi quá : bầm gan tím ruột , chĩ ăn đá gà ăn sỏi , nở từng khúc ruột , ruột để ngồi da , vắt chân lên cổ . 
. 
Ở nơi ............................... thế này , cỏ khơng mọc nổi 
nữa là trồng rau trồng cà . 
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng ......................... 
c. Cơ Nam tính tình xởi lởi ,......................... 
d. Lời khen của cơ giáo làm cho nĩ ........................... 
e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy . 
chĩ ăn đá gà ăn sỏi 
bầm gan tím ruơt . 
ruợt đê ̉ ngồi da . 
nơ ̉ từng khúc ruợt . 
vắt chân lên cơ ̉ 
1 
KHỎE NHƯ VOI 
NĨI QUÁ 
Tiết 37: 
XEM HÌNH ĐỐN CHỮ 
Học vui,vui học! 
2 
ĐEN NHƯ CỘT NHÀ CHÁY 
NĨI QUÁ 
Tiết 37 
XEM HÌNH ĐỐN CHỮ 
Học vui,vui học! 
NHANH NHƯ CHỚP 
3 
NĨI QUÁ 
Tiết 37 
XEM HÌNH ĐỐN CHỮ 
Học vui,vui học! 
CHẬM NHƯ RÙA 
4 
NĨI QUÁ 
T iết 37: 
XEM HÌNH ĐỐN CHỮ 
Học vui,vui học! 
đẹp như tiên 
trắng như tuyết 
Nãi nh ­ vĐt 
đình 
THẢO LUẬN 
Đặt câu với các thành ngư ̃ dùng biện pháp nói quá sau đây : 
nghiêng nước nghiêng thành 
dời non lấp biển 
lấp biển va ́ trời 
mình đờng da sắt 
nghi ̃ nát óc 
rán sành ra mơ ̃ 
Tơ ̉ 1 
Tơ ̉ 2 
Tơ ̉ 3 
đen như than 
vui như tết 
Tơ ̉ 3 
N 
G 
U 
Y 
E 
N 
H 
O 
N 
G 
N 
H 
A 
N 
H 
O 
A 
K 
I 
M 
D 
O 
N 
G 
Q 
U 
A 
N 
G 
N 
A 
M 
T 
U 
T 
U 
O 
N 
G 
H 
I 
N 
H 
L 
A 
O 
H 
A 
C 
1 
2 
3 
4 
5 
6