Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài)

Vợ Chồng Aphủ 
Tơ Hồi 
Hồng Hải 11/07 
Tơ Hồi 
I- Tiểu dẫn: 
1- Tác giả: 
Em hãy nêu vài nét về tác giả ? 
- Tơ Hồi, tên thật là Nguyễn Sen, quê ở Nghĩa Đơ- Hồi Đức- Hà Tây ( nay thuộc nội thành Hà Nội ). 
-Năm 1943 ơng tham gia hội Văn hố cứu quốc, hoạt động trong lĩnh vực báo chí. 
- Sáng tác nhiều thể loại, cĩ khối lượng t/p khá đồ sộ Nổi tiếng từ t/p Dế mèn phiêu lưu kí (1941 ). 
Vợ Chồng Aphủ 
 I- Tiểu dẫn: 
2- Tác phẩm : Vợ chồng Aphủ 
 Em hãy nêu vài nét về tác phẩm ? 
 -Rút trong tập Truyện Tây Bắc (1953) - giải nhất truyện kí 1954-1955. 
 - Là kết quả của chuyến đi thực tế cùng bộ đội vào giải phĩng TB. T/p viết về cuộc đời của Mị và Aphủ ở Hồng Ngài và ở Phiềng Sa. 
Vợ Chồng Aphủ 
1-Nhân vật Mị: 
a/ Mị trước khi đi làm dâu: 
 Em hãy tìm những chi tiết trong truyện, và qua đĩ hình dung về một cơ Mị như thế nào trước khi làm dâu ? 
 Mị là một cơ gái đẹp, tài hoa, cần cù lao động. 
 Là một người con hiếu thảo. 
 Và là một người khao khát yêu tự do, muốn làm chủ cuộc đời mình. 
II-Tìm hiểu tác phẩm : 
Vợ Chồng Aphủ 
 II-Tìm hiểu tác phẩm :  
1-Nhân vật Mị: 
b/ Mị- những ngày làm dâu: 
 Em hãy đọc lại đoạn đầu , và cho biết Mị được giới thiệu như thế nào ? Nhận xét về cách giới thiệu ấy ? 
M ị, lầm lũi, im lìm ngồi bên tảng đá 
 C ách giới thiệu gây được ấn tượng về sự tương phản giữa hồn cảnh, số phận của Mị với gia đình nhà Pátra. 
Vợ Chồng Aphủ 
II-Tìm hiểu tác phẩm :  
1-Nhân vật Mị: 
b/ Mị- những ngày làm dâu: 
Khi mới bị bắt về làm dâu Mị thế nào ? 
- Đau đớn, uất ức đêm nào cũng khĩc. 
-Và phản ứng quyết liệt : hái lá ngĩn cĩ ý định tự tử. 
Theo em, hành động đĩ cĩ ý nghĩa gì ? 
 Mị khơng chấp nhận thân phận nơ lệ rất yêu tự do ! 
Khi nghe cha nĩi Mị lại vứt lá ngĩn đi cĩ điều gì mâu thuẫn ? 
Vợ Chồng Aphủ 
 II-Tìm hiểu tác phẩm :1-b- Mị, những ngày làm dâu 
Những năm tiếp theo 
Gia đình nhà Patra đã làm gì khiến Mị cam chịu sống nơ lệ ? 
Patra lợi dụng thần quyền , đầu độc, áp chế tinh thần 
Bắt Mị làm việc quần quạt quanh năm suốt tháng 
Cha con Patra chà đạp nhân phẩm, khơng coi Mị là người 
 Mị là nạn nhân đau đớn nhất, tiêu biểu cho số phận bất hạnh của những người phụ nữ nghèo khổ trong xã hội xưa 
Vợ Chồng Aphủ 
 II-Tìm hiểu tác phẩm :1-b- Mị, những ngày làm dâu 
Theo em, Tơ Hồi đã sử dụng những thủ pháp nghệ thuật gì để miêu tả những ngày tăm tối này của Mị ? 
Một số thủ pháp nghệ thuật : 
Tương phản đối lập giữa 
Hồn cảnh >< số phận nhân vật 
Nhà Patra giàu cĩ >< cơ Mị buồn rười rượi 
Buồng ở chật hẹp của Mị >< thống đãng ở bên ngồi 
So sánh ẩn dụ : 
Mị  khơng bằng con trâu con ngựa 
Mị là con trâu, con ngựa 
Mị lùi lũi như con rùa 
 Kiếp người của Mị là kiếp vật ! 
Vợ Chồng Aphủ 
II-Tìm hiểu tác phẩm :1-c- Và sự trỗi dậy của Mị : 
Trong đêm tình mùa xuân 
Theo em, điều gì đã đánh thức lịng ham yêu, ham sống ở Mị ? 
Là khơng khí mùa xuân , ngày tết? 
Là tiếng sáo ? 
Là hơi men ? 
Trong đêm tình mùa xuân , cái đêm mà Mị bị trĩi đứng ở gĩc nhà , cĩ mấy lần nhà văn đã miêu tả tiếng sáo ? Và sự tác động của nĩ đến tâm trạng của Mị ? 
Vợ Chồng Aphủ 
II-Tìm hiểu tác phẩm :1-c- Và sự trỗi dậy của Mị : 
Lần 1: “đầu núi lấp lĩtiếng sáo” -- Mị say lịmhồn phách trơi về qua vãng 
Lần 2: “tai Mị văng vẳng tiếng sáo” – Mị phơi phới, chợt nhận ra mình cịn trẻ, muốn đi chơi 
Lần 3: “tiếng sáo gọi bạn vẫn lơ lửng bay” – Giục giã Mị phải đi chơi 
Lần 4: “trong đầu Mị rập rờn tiếng sáo” – Bị Asử trĩi đứng ở gĩc nhàMị như người mộng du 
Lần 5: tiếng sáo rất xahơi rượu cịn nồng nàntiếng sột soạt vách nứa chuồng ngựa -- Về với thực tại, Mị nghĩ mình khơng bằng con ngựa 
Lần 6: “Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chĩ sủa xa xa.” – 
 Vật vã với nỗi đau đớn vì bị trĩi Mị đã tỉnh táo và ý thức được rằng mình là con người. 
 Cảnh huống này cho ta thấy lịng ham yêu, ham sống, và khát vọng sống đang lần lần thức dậy từ trong sâu thẳm đống tro tàn giá lạnh của cõi lịng người đàn bà lầm lũi ấy. Quả là sức sống, khát vọng sống của con người thật kì diệu ! 
Vợ Chồng Aphủ 
II-Tìm hiểu tác phẩm :1-c- Và sự trỗi dậy của Mị : 
Mị trong đêm đơng cứu Aphủ : 
Em hãy miêu tả lại quá trình suy nghĩ nào ở Mị dẫn đến hành động cởi trĩi cứu Aphủ ? 
Diễn biến tâm trạng của Mị : 
Ban đầu : vơ cảm. / Vì sao ? 
Động lịng trắc ẩn. / Điều gì xui khiến ? 
Cắt dây cởi trĩi cứu Aphủ, và tự cứu mình ! 
Vợ Chồng Aphủ 
II-Tìm hiểu tác phẩm :1-c- Và sự trỗi dậy của Mị : 
 Qua quá trình phân tích trên, em cĩ nhận xét gì về nhân vật Mị ? 
 Tĩm lại : 
 Bản chất Mị là cơ gái cĩ đời sống nội tâm phong phú, cĩ ý thức phản kháng bất cơng. Ẩn chứa bên trong sự câm lặng ấy là lịng ham sống mãnh liệt, là niềm khát khao được sống trong tự do, trong yêu thương. 
 Qua nhân vật này, tư tưởng nhân đạo của tác phẩm được bộc lộ khá sâu sắc : 
 - Cảm thơng với nỗi bất hạnh của Mị. 
 -Phát hiện và miêu tả sức sống tiềm ẩn trong Mị. 
 -Lên án bản chất vơ nhân tính của bọn thống trị. 
Vợ Chồng Aphủ 
 II-Tìm hiểu tác phẩm :2- Nhân vật Aphủ: 
Theo em, Aphủ và Mị cĩ gì giống nhau về mặt thân phận ? Và số phận ? 
Mị và Aphủ giống nhau ở chỗ : 
- đều là nạn nhân của chế độ phong kiến miền núi. 
-đều nếm trải những cay đắng, tủi cực của kiếp sống nơ lệ. 
- đều khao khát yêu tự do và 
Vợ Chồng Aphủ 
Cảnh xử kiện Aphủ cĩ gì đặc biệt ? 
-Nguyên nhân của sự việc? ! 
-Cảnh xử kiện? ! 
Trong khĩi thuốc phiện, trong mưa địn, và trong tiếng chửi bới 
- Cách xử kiện : 
 dùng quân quyền tuyệt đối. 
 dùng thần quyền tuyệt đối. 
 Đĩ là những tập tục dã man, và là bản chất tàn bạo của chế độ phong kiến miền núi. 
Và cảnh Aphủ bị trĩi nĩi lên bản chất gì của bọn thống trị miền núi ? 
Vợ Chồng Aphủ 
II-Tìm hiểu tác phẩm :2- Nhân vật Aphủ: 
II-Tìm hiểu tác phẩm : 
3- Nghệ thuật miêu tả, kể chuyện : 
Theo em, trong tác phẩm này, Tơ Hồi đã rất thành cơng ở những phương diện nào ? 
* Nghệ thuật kể chuyện, dựng cảnh, tạo khơng khí ( vd: chi tiết Patra xử kiện, hay chi tiết Asử trĩi Mị.) 
* Nghệ thuật miêu tả tâm lí, phân tích tính cách nhân vật(vd: Mị trong đêm mùa xuân, trong đêm đơng) 
* Thể hiện khá chân thật và sinh động tập quán, ngơn ngữ, phong cảnh và con người miền Tây Bắc) 
Vợ Chồng Aphủ 
III- Tổng kết: 
Em cĩ nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn VCAP ? 
* Về nội dung : 
-Khảng định những phẩm chất tốt đẹp của người nơng dân miền núi. 
-Thể hiện sự cảm thơng sâu sắc với cuộc đời và số phận của họ. 
-Lên án thế lực phong kiến miền núi, và bọn thực dân xâm lược. 
* Về nghệ thuật : 
Vợ Chồng Aphủ 
 Củng cố : 
 Em hãy phát biểu chủ đề của t/p ? 
 Chủ đề : 
 Đồng bào các dân tộc miền núi nĩi riêng, cũng như cả dân tộc VN, trong quá trình đấu tranh địi quyền sống, quyền tự do, hạnh phúc, đã nếm trải bao đau thương tủi cực, bao đắng cay, và qui luật tất yếu “ tức nước vỡ bờ “ - họ vùng lên đấu tranh để tự giải phĩng mình, nhờ cĩ cách mạng mà cuộc đấu tranh ấy mới giúp họ giành được cả tình yêu và hạnh phúc. 
Vợ Chồng Aphủ