Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Tuần 22: Vợ nhặt (Kim Lân)

VỢ NHẶT 
Kim l©n 
I/ Giới thiệu chung : 
1/ Tác giả Kim Lân : 
 Kim Lân là cây bút chuyên viết truyện ngắn . Thế giới nghệ thuật tập trung ở khung cảnh nông thôn và hình tượng người nông dân . Ông viết rất hay về những thú vui đồng quê : chó săn , đánh vât , chọi gà , thả chim ,→ Ông viết chân thành và xúc động về cuộc sống và con người ở nông thôn . 
2/ Tác phẩm : 
Vợ Nhặt là truyện ngắn xuất sắc nhất của Kim Lân in trong tập Con chó xấu xí (1962) 
II/ Đọc - hiểu : 
1/ Ý nghĩa nhan đề Vợ nhặt : 
Nhan đề Vợ nhặt thể hiện tình cảm nhân đạo của tác giả trước thân phận rẻ rúng của con người . Chuyện Tràng nhặt được vợ nói lên tình cảnh thê thảm và thân phận tủi nhục của người nông dân nghèo trong nạn đói khủng khiếp năm 1945. 
Dân đói năm 1945 
Dân đói năm 1945 
Dân chết đói năm 1945 
Xương của nạn nhân trận đói năm 1945 được cải táng từ các hố chôn tập thể - Hà Nội 
Lµ mét 
 trong 3 
chuyÖn 
lín 
 trong ® êi 
Cã 
 nghi lÔ 
c­íi treo 
 ® Çy ®ñ 
Lµ 
biÓu tr­ng 
 cña 
h¹nh phóc 
Lµ 
mét sù 
t×nh cê 
chØ 
b»ng 
bèn b¸t 
 b¸nh ® óc 
Nh ­ 
NhÆt 
cäng 
r¬m r¸c 
 b×nh th­êng 
>< 
2. T×nh huèng ® éc ®¸o : 
L¹ 
BÊt ngê 
Lý do 
Chñ quan 
Trµng xÊu xÝ : hai con m¾t gµ gµ nhá tÝ 
Hai bµn tay th « kÖch , l­ng to b¶n , 
 c­êi hÒnh hÖch  
Trong hoµn c¶nh b×nh th­êng : 
Trµng kh«ng lÊy ®­ îc vî 
Lý do 
Kh¸ch 
quan 
Trµng lµ d©n ngô c­: chÞu sù khinh rÎ 
cña ng­êi ® êi 
“ Cã ® ãi kÐm 
 th × ng­êi ta míi theo kh«ng Trµng vÒ ” 
L¹, bÊt ngê nh­ng hîp lý 
Trµng 
Buån ? 
Tñi ? 
Vui ! 
Lo 
T©m tr¹ng phøc t¹p 
-> næi bËt gi ¸ trÞ nh©n ®¹o 
T×nh huèng Ðo le : 
- NiÒm h¹nh phóc cña gia ®× nh Trµng diÔn ra trong kh«ng khÝ ¶m ®¹m, chÕt chãc , víi nh÷ng tiÕng khãc hê ng­êi chÕt ® ãi v¼ng tíi , mïi ® èt ® èng rÊm khÐt lÑt tõ nh÷ng nh µ cã ng­êi chÕt  
3. Tràng : 
- Ngoại hình : thô kệch , xấu xí . 
 - Cách nói năng : cộc cằn , thô lỗ . 
- Tính cách , tâm trạng : 
 + Với việc lập gia đình : 
 Trên đường dẫn người vợ về nhà : Tràng vui vẻ , phớn phở khác thường . Anh vừa xấu hổ lại vừa tự hào khi đưa vợ đi qua xóm ngụ cư . 
 Sáng hôm sau : Tâm trạng Tràng lâng lâng , bay bổng , vui sướng.Tràng thấy cuộc đời mình bỗng nhiên thay đổi hẳn 
→ Bởi vì Tràng đã có một gia đình , và có cái buổi sáng đầu tiên ấy , anh đã được sống trong không khí ấm áp , hạnh phúc của tổ ấm gia đình . 
 + Kết thúc tác phẩm là chi tiết “ Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới ”→ Tràng đang nghĩ về cuộc sống đói nghèo , đang nghĩ tới Việt Minh , đang hướng tới một niềm hy vọng mới để giải phóng cuộc sống đen tối này . 
4. Mẹ Tràng 
- Xuất hiện muộn trong sự chờ đợi sốt ruột của Tràng . Đó là 1 bà mẹ già nua nghèo khổ . 
- Khi Tràng giới thiệu vợ mình , tâm trạng bà cụ Tứ rất phức tạp : mừng vui - lo âu lẫn lộn . 
- Sáng hôm sau , Bà cố tạo niềm vui cho con trai và con dâu trong ngày đầu tiên nên vợ nên chồng 
=> Tình thương yêu giai cấp , sự cưu mang lẫn nhau của những người nghèo khổ được thể hiện rất cao đẹp qua tấm lòng bà cụ Tứ đối với con trai và con dâu . Tấm lòng của người mẹ nghèo ấy hiện lên thật cảm động : nhân hậu , độ lượng và nuôi duỡng niềm hy vọng vào cuộc sống ở tương lai . 
- Niªu ch¸o:lâng bâng , mçi ng­êi ®­ îc cã hai l­ng b¸t .- Con d©u : ® ãn lÊy b¸t ch¸o c¸m , hai con m¾t tèi l¹i- Trµng : chun mÆt l¹i, miÕng c¸m ®¾ng ch¸t , nghÑn bø trong cæ - Mäi ng­êi : ¨n cho xong , tr¸nh nh×n mÆt nhau . 
5.B÷a ¨n ® ãn nµng d©u míi 
Mét nçi tñi hên len vµo t©m trÝ mäi ng­êi 
III/ Tổng kết : 
T×nh huèng truyÖn ® éc ®¸o, hÊp dÉn , l¹, bÊt ngê nh­ng còng hÕt søc Ðo le. 
Víi mét tinh thÇn nh©n ®¹o s©u s¾c nh µ v¨n ®· tè c¸o x· héi phong kiÕn ®­a ® Èy nh©n d©n ta ® Õn bê vùc c¸i chÕt , sè phËn con ng­êi bÞ coi nh ­ c¸i r¬m , c¸i r¸c . 
Ca ngîi kh¸t khao h¹nh phóc cña nh÷ng con ng­êi sèng trong tét cïng ®au th­¬ng .