Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 7+8, Đọc văn: Tuyên ngôn độc lập (Phần 2: Tác phẩm) - Trường THPT Quang Trung

HỒ CHÍ MINH 
TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG 
TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP 
Tiết 7,8: Đọc văn 
PHẦN 2: TÁC PHẨM 
một số hình ảnh về Bác 
I. TIỂU DẪN 
1. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC 
- Ngày 19/8/1945: CMT8 thành công , chính quyền về tay nhân dân  - Ngày 26/8/1945: tại căn nhà số 48- Hàng Ngang - HN, HCM đã soạn thảo bản TNĐL - Ngày 2/9/1945: tại quảng trường Ba Đình , Người đã đọc bản TNĐL, khai sinh ra nước VN DCCH. 
2. THỂ LOẠI 
 Văn chính luận : ngắn gọn , súc tích , lập luận chặt chẽ , lí lẽ đanh thép , dc cụ thể , giàu sức thuyết phục . 
3 . ĐỐI TƯỢNG : 
 Nhân dân VN và nhân dân thế giới 
4. MỤC ĐÍCH: 
- Tuyên bố và kđịnh quyền ĐL-TD của dân tộc VN 
- Bác bỏ luận điệu của bọn xâm lược trước dư luận TG 
- Khẳng định ý chí bảo về ĐL dân tộc của nhân dân ta . 
 5. BỐ CỤC 
 -P1: CSLL để kđịnh quyền TD-ĐL của đất nước 
-P2: CSTT để kđịnh quyền TD-ĐL của dân tộc 
 -P3: Lời tuyên bố ĐL- TD sáng ngời chính nghĩa 
1. Cơ sở pháp lí của bản tuyên ngôn 
- Trích dẫn 2 bản TN của Mĩ (1776) và của Pháp (1791). 
- Mục đích : 
+ Làm CSPL để kđ quyền TD-ĐL của dtộc VN 
+ Tranh thủ sự đồng tình , ủng hộ của dư luận tiến bộ trên thế giới 
 II. ĐỌC HIỂU 
+ Muốn cho nhân dân ta và TG biết : dt VN đứng về phía lẽ phải , về phía văn minh của nhân loại 
 - C ¸ch lËp luËn : Vừa khéo léo vừa kiên quyết 
- KhÐo lÐo : Tá ra tr©n träng nh÷ng tuyên ng«n bÊt hñ cña ng­êi P vµ M. 
- Kiªn quyÕt : Nh¾c nhë hä : 
+ ® õng ph¶n béi l¹i Tæ quèc m×nh , 
+ ® õng lµm vÊy bïn lªn l¸ cê nh©n ®¹o cña cuéc c¸ch m¹ng vÜ ®¹i cña n­íc P vµ M nÕu tiÕp tôc x©m l­îc VN . 
- Ý nghĩa : 
 Đặt 3 cuộc CM, 
 3 nền ĐL, 
 3 bản TN 
 ngang hàng nhau 
2. Cơ sở thực tế của bản TN 
a. Vạch trần bộ mặt tàn bạo , xảo quyệt của P trong suốt hơn 80 năm qua: 
- Lợi dụng lá cờ “ bình đẳng , bác ái ” để cướp nước ta . 
 --> Kết tội khái quát 
- Bóc lột nhân dân ta về mọi mặt : Chính trị , ktế , qsự 
 --> Kết tội cụ thể 
+ CT: Ko cho nhân dân tự do dân chủ , ngăn cản đk , khủng bố dã man, chsách ngu dân  
+ KT: Bóc lột vơ vét của cải của nhdân , đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lí , bóc lột CN và các nhà tư sản  
+ QS: Bán nước ta 2 lần cho Nhật , trước khi bỏ chạy còn giết số đông tù binh chtrị của ta  
* KL: 
 Với giọng văn hùng biện , đoạn văn như bản cáo trạng hùng hồn , đanh thép kết án tội ác của Td Pháp . 
Hết chiếu 
- Lêi tuyªn bè § éc lËp , Tù do s¸ng ngêi chÝnh nghÜa 
3 
“ Một dân tộc đã gan góc ... phải được độc lập ”, “ Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do độc lập và thực sự đã trở thành một nước tự do độc lập ” 
--> thể hiện ý chí độc lập và khát khao tự do của nhân dân qua lời lẽ hùng hồn , đanh thép , đầy tự hào và niềm tin 
- Đây lời của lãnh tụ HCM, là con người yêu nước số 1 của dân tộc Việt Nam, suốt đời đi tìm hình cho nước . Những đoạn văn tâm huyết đó có tác dụng động viên , khích lệ mạnh mẽ đồng bào cả nước . Tố Hữu đã ghi lại phút giây thiêng liêng đó : 
- Người đọc tuyên ngôn ... rồi chợt hỏi : 
- “ Đồng bào nghe tôi nói rõ không ?” 
- Ôi câu hỏi , hơn một lời kêu gọi 
- Rất đơn sơ mà ấm bao lòng ! 
- Cả muôn triệu một lời đáp có 
- Như Trường Sơn say gió biển Đông 
- Vâng , Bác nói , chúng con nghe rõ 
- Mỗi tiếng người mang nặng núi sông . 
Qua bản tuyên ngôn độc lập , người đọc cảm nhận được tám lòng của Bác thể hiện ở từng câu chữ và nhất là trong giọng văn vừa hùng hồn , vừa thiết tha , đanh thép . Tấm lòng của Bác làm nên chất văn cho tác phẩm , làm cho bài văn nghị luận không khô khan , khiến tuyên ngôn độc lập không chỉ là văn chính luận mẫu mực mà còn là áng văn làm xúc động lòng người . 
Gi ¸ trÞ cña t¸c phÈm 
+ Gi ¸ trÞ lÞch sö 
 + Gi ¸ trÞ v¨n häc 
+ Gi ¸ trÞ lÞch sö to lín : 
  Tuyªn bè chÊm døt chÕ ®é PK-TD ë n­íc ta vµ më ra kØ nguyªn ® éc lËp , tù do cña d©n téc . 
+ Gi ¸ trÞ v¨n häc : 
 Mét bµi v¨n chÝnh luËn ng¾n ngän , sóc tÝch , lËp luËn chÆt chÏ , ® anh thÐp , lêi lÏ hïng hån , ® Çy søc thuyÕt phôc . 
gi ¸ trÞ nghÖ thuËt 
 - Tuyªn ng«n ® éc lËp lµ mét t¸c phÈm chÝnh luËn mÉu mùc , kÕt cÊu chÆt chÏ , lÝ lÏ ® anh thÐp hïng hån , thÊu t×nh ®¹t lÝ . C©u v¨n ng¾n ngän , trong s¸ng mét c¸ch kú l¹, thuyÕt phôc ng­êi nghe , ng­êi ® äc b»ng lÝ lÏ hïng hån , b»ng h×nh ¶ nh sinh ® éng .