Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 4: Khái quát Văn học dân gian Việt Nam - Trường THPT Quang Trung

TUẦN 2- TIẾT 4: 
KHÁI QUÁT VHDG VIỆT NAM 
TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG 
TỔ: NGỮ VĂN 
ư I. Những đ ặc trưng cơ bản của Văn học dân gian VN. 1. Văn học dân gian là những sáng  tác truyền miệng 
Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ . 
- Truyền miệng là phương thức sáng tác và lưu truyền của Văn học dân gian 
? Tại sao Văn học dân gian chỉ đư ợc lưu truyền bằng miệng ? 
 - Vì ra đ ời từ khi xã hội chưa có ch ữ viết . 
- Đáp ứng nhu cầu thông tin nhanh tức thời , tho ả mãn nhu cầu sinh hoạt nghệ thuật ,tư tưởng tình cảm của người dân . 
- Do truyền miệng nên có kh ả năng truyền bá đư ợc nội dung phản kháng chống đ ối giai cấp thống trị mà chúng ko cấm đ oán nổi . 
 ? Vậy truyền miệng là gì? Truyền miệng nh ư thế nào ? Qu á trình lưu truyền ? 
- Truyền miệng là sự ghi nhớ theo kiểu nhập tâm và phổ biến bằng lời nói , hoặc trình diễn cho người khác nghe , xem . 
- Truyền miệng theo không gian và truyền miệng theo thời gian . 
- Qu á trình truyền miệng thực hiện thông qua diễn xướng dân gian ( kể , hát , diễn trò ). 
2. Văn học dân gian là sản phẩm của qu á trình sáng tác tập thể : 
Một tác phẩm văn học dân gian ra đ ời có thể do 1 người sáng tác , nếu hay th ì sẽ đư ợc lưu truyền , có thể đư ợc gọt giũa , biến đ ổi sao cho phù hợp với hoàn cảnh , tâm trạng và kh ả năng nghệ thuật của mình . biến thành tác phẩm chung cho cả cộng đ ồng . 
- Trong qu á trình lưu truyền từ người này đ ến người khác , đ ến những đ ịa phương khác th ì ko thể gi ữ nguyên vẹn cả cả nội dung và hình thức , vì mỗi người có thể thay đ ổi ít nhiều tuỳ theo sở thích của mình và người nghe . 
II. Những thể loại chính của Văn học dân gian 
1 . Thần thoại. 
2. Sử thi dân gian : 
3 . Truyền thuyết . 
4. Truyện cổ tích . 
5. Truyện cười . 
6 .Truyện ngụ ngôn . 
7. Tục ng ữ. 
8. Câu đố. 
9. Ca dao , dân ca. 
10 . Vè. 
11 . Truyện th ơ. 
12. Các thể loại sân khấu nh ư: ca kịch , chèo , tuồng  
III. Những gi á trị cơ bản của Văn học dân gian .  1. Văn học dân gian là kho tri thức vô cùng phong phú 
+ Nó cung cấp những tri thức hữu ích về tự nhiên và xã hội , con người . 
+ Đ ó là những kinh nghiệm đư ợc nhân dân đ úc kết từ thực tiễn đ ời sống . ví dụ : “ chuồn chuồn bay thấp th ì mưa 
 2. Văn học dân gian có gi á trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người . 
+ Góp phần vào sự hình thành nhân cách con người : tình yêu qu ê hương , tinh thần bất khuất  
+ Bảo tồn và phát huy những truyền thống tốt đ ẹp nh ư: lòng yêu nước , tinh thần hướng thiện 
3. Văn học dân gian có gi á trị thẩm mĩ to lớn : 
- “ Sáng tác Văn học dân gian là những viên ngọc quý ”( HCM). Nhiều tác phẩm trở thành mẫu mực về nghệ thuật . Những lời ca tiếng hát , CD tục ng ữ vần vè vẫn còn làm say đắm lòng người . Vì: 
+ Văn học dân gian gắn bó và phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đ ời sống cộng đ ồng . 
+ Văn học dân gian đ óng vai trò phối hợp hoạt đ ộng theo nhịp đ iệu của chính hoạt đ ộng đ ó . 
+ Văn học dân gian gây không khí để kích thích hoạt đ ộng , gợi cảm hứng cho người trong cuộc 
- Ả nh hưởng - : 
+ Nó có tác đ ộng mạnh mẽ tới sự hình thành văn học viết . Là 1 thành phần nằm trong tổng thể văn hoá dân gian , góp phần gi ữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc . Một số tác phẩm văn học Chữ Hán nh ư: “ Việt đ iện u linh tập ” đư ợc xây dung trên cơ sở các truyền thuyết , cổ tích dân gian . 
+ Trong sự nghiệp xây dung và phát triển nền văn học nghệ thuật hiện đại và đ ậm đà bản sắc dân tộc nh ư ngày nay, văn học dân gian xứng đá ng đư ợc coi là nguồn mạch vô tận cho sự sáng tạo nghệ thuật . 
TIẾT HỌC KẾT THÚC!CHÚC CÁC EM HỌC GIỎI!