Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 23, Làm văn: Luật thơ - Trường THPT Quang Trung

LUẬT THƠ 
TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG 
Tiết 23: Làm văn 
I. Khái quát về luật thơ . 
1. Luật thơ . 
* Khái niệm luật thơ 
Luật thơ là toàn bộ những quy tắc về số câu , số tiếng , cách hiệp vần , phép hài thanh , ngắt nhịp ,  trong các thể thơ được khái quát theo những kiểu mẫu nhất định . 
* Các thể thơ Việt Nam 
- Các thể thơ dân tộc : lục bát , song thất lục bát và hát nói 
- Các thể thơ Đường luật : ngũ ngôn , thất ngôn ( tứ tuyệt và bát cú ) 
- Các thể thơ hiện đại gồm : năm tiếng , bảy tiếng , tám tiếng , hổn hợp , tự do, thơ-văn xuôi , 
2. Vai trò của “ tiếng ” trong thơ 
* Là căn cứ để xác lập thể thơ 
* Là căn cứ để ngắt nhịp trong thơ 
* Thanh của “ tiếng ” là căn cứ để xác định luật bằng (B) trắc(T ) -> tạo nhạc điệu thơ 
* Vần của “ tiếng ” là căn cứ để hiệp vần thơ : vị trí hiệp vần là yếu tố quan trọng xác định luật thơ . 
 Số “ tiếng ” và các đặc điểm của “ tiếng ” về cách hiệp vần , phép hài thanh ngắt nhịp ... là các nhân tố cấu thành luật thơ 
II. Một số thể thơ truyền thống 
1. Thể lục bát 
- Số tiếng : 6-8 
Vần : Hiệp vần ở tiếng thứ 6 của hai dòng và giữa tiếng thứ 8 của dòng bát với tiếng thứ 6 của dòng lục . 
- Nhịp : Nhịp chẵn (2,4,6) 
2. Thể song thất lục bát 
- Số tiếng : Cặp song thất (7 tiếng ) và cặp lục bát (6-8) luân phiên nhau . 
Vần : hiệp ở mỗi cặp . 
- Nhịp : 3/4 ở hai câu thất , 2/2/2 ở cặp lục bát . 
3. Thể ngũ ngôn Đường luật 
Gồm ngũ ngôn tứ tuyệt ( năm tiếng bốn dòng ) và ngũ ngôn bát cú(năm tiếng tám dòng ). 
4. Các thể thất ngôn Đường luật 
Gồm thất ngôn tứ tuyệt ( bảy tiếng bốn dòng ) và thất ngôn bát cú ( bảy tiếng tám dòng ). 
III. Các thể thơ hiện đại 
- Thơ 5 tiếng , 7 tiếng , 8 tiếng , hỗn hợp , tự do, thơ - văn xuôi 
 Vừa có sự tiếp nối luật thơ trong thơ truyền thống vừa có sự cách tân 
V. Luyện tập