Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 87: Chiều tối (Hồ Chí Minh) - Trường THPT Quang Trung

TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG 
CHIỀU TỐI 
HỒ CHÍ MINH 
T uần:25 
Tiết:92 
TUAN:23 
TIET:87 
- Sáng tác khi bị chính 
quyền Tưởng Giới Thạch 
bắt giam , suốt 13 tháng 
ở tù 
- Tập thơ gồm 134 bài viết 
bằng chữ Hán , dịch ra 
tiếng Việt và in lần đầu 
vào năm 1960 
1.Hồn cảnh sáng tác tập thơ “Nhật ký trong tù”: 
I. TÌM HIỂU CHUNG: 
	- Bài thứ 31 của tập thơ “ Nhật ký trong tù ” 
	- Cảm hứng : trên đường chuyển lao từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo , cuối thu 1942 
2.Hồn cảnh sáng tác bài thơ "Chiều tối"(Mộ) 
Hồ Chí Minh 
* Phiên âm : 
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ , 
Cô vân mạn mạn độ thiên không ; 
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc 
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng 
* Dịch thơ : 
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ 
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không ; 
Cô em xóm núi xay ngô tối , 
Xay hết lò than đã rực hồng 
II/-ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN: 
1. Đọc hiểu khái quát 
* Câu hỏi : Phát biểu cảm nhận chung nhất về bài thơ 
 sau khi nghe đọc ? 
- Bức tranh thiên nhiên ( câu 1 và câu 2) trữ tình mang màu sắc cổ điển và tinh thần hiện đại 
- Bức tranh cuộc sống con người ( câu 3 và câu 4) ấm áp tràn đầy niềm vui 
a/- Hai câu đầu : 
	 Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ , 
	 Cô vân mạn mạn độ thiên không ; 
	( Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ 
	 Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không ;) 
* Câu hỏi : Hai câu thơ đầu miêu tả bức tranh 
thiên nhiên và cảm xúc của nhà thơ như thế nào ? 
* Bức tranh thiên nhiên : miêu tả theo bút pháp chấm phá cổ điển ( cảnh trời chiều , cánh chim , chòm mây ) 
* Cảm xúc nhà thơ : mang âm hưởng buồn ( từ ngữ : cô , mạn mạn gợi lẻ loi , lững lờ , không gian mênh mông ), nỗi lòng của thi nhân nơi đất khách 
* Tư tưởng hiện đại : 
THƠ CỔ 
CHIỀU TỐI 
- Cánh chim : gợi sự xa xăm phiêu bạt 
- Mây : phiêu du 
 Gợi nỗi cơ độc trước mênh mơng vũ trụ 
- Cánh chim về tổ tìm chốn ngủ 
- Mây trơi vẻ ung dung tự tại 
 Cảnh rất thực , sự sống tồn tại 
 Tĩm lại , hai câu thơ tuy mang âm hưởng buồn nhưng mở ra hướng vận động rất hiện đại trong tư tưởng , tình cảm , hướng về sự sống và hạnh phúc con người 
b/- Hai câu cuối : 
	 Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc 
	 Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng 
	( Cô em xóm núi xay ngô tối , 
	 Xay hết lò than đã rực hồng ) 
* Câu hỏi : Bức tranh đời sống được cảm nhận 
trong hai câu thơ cuối như thế nào ? 
	 * Bức tranh cuộc sống : 
- Hình ảnh trung tâm : cơ gái xay ngơ (con người lao động ) khỏe khoắn tràn đầy niềm vui ( xay ngơ xong ) 
- Nhịp điệu , hơi thở cuộc sống : nhịp nhàng , sơi động ( nghệ thuật điệp liên hồn “ ma bao túc-bao túc ma hồn ”) 
* Hình ảnh “ lơ dĩ hồng ” : ánh sáng của con người thắp lên từ lị than tư tưởng của bác vận động hướngvề ánh sáng 	 
 Niềm tin, lạc quan lãng mạn cách mạng 
	 Bài thơ “ Chiều tối ” ( Mộ ) cho ta thấy tình yêu thiên nhiên , yêu cuộc sống , ý chí vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt của nhà thơ chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh . Bài thơ đậm sắc thái cổ điển và tinh thần hiện đại 
III. T ỔNG KẾT: