Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 85+86, Đọc văn: Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mặc Tử) - Trường THPT Quang Trung

TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG 
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÍ VỊ ĐẠI BIỂU, QUÍ THẦY CÔ GIÁO CÙNG TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH VỀ THAM DỰ 
 NGÀY HỘI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN 
SAO ANH KHÔNG VỀ CHƠI THÔN VĨ? 
HÀN MẶC TỬ 
ĐÂY THÔN VĨ DẠ 
Tuần : 23 Tiết : 85-86 
Đọc văn 
I. T ìm hiểu chung : 
 -Nguyễn Tr ọng Trí ( 1912- 1940). 
 -Sinh ra bên bờ sông Nhật Lệ - Đồng Hới-Quảng Bình. 
 -Bút danh: Lệ Thanh, Phong Trần, Hàn Mạc Tử... 
 - Cuộc đời chịu nhiều nỗi đau thương: bệnh tật, trắc trở tình duyên, phải sống cách li, tuyệt giao với mọi người. - Thế giới thi ca của Hàn Mặc Tử: không bình yên, đầy kinh dị 
1.Vài nét về thi sĩ Hàn Mặc Tử 
 - Thơ ông chan chứa tình yêu cuộc sống , tha thiết với những hình ảnh tuyệt mĩ, trong trẻo lạ thường . 
 - Tác phẩm : Gái quê (1936), Thơ Điên (1938), Thượng thanh khi ́, Quần tiên hội , Duyên ki ̀ ngô ̣ ( kịch thơ ) 
ĐÊM TRĂNG BÊN MỒ HÀN MĂC TỬ 
--------8------- 
Một đồi , một bến , một trăng 
Môt Hàn Mặc Tư ̉ vĩnh hằng nằm đây 
Một tôi nay viếng chốn này 
Một tim , một óc , từng say thơ vàng 
Bạc tình một kiếp thi nhân 
Bạc duyên , bạc kiếp , bạc thân xác người 
Một xưa đen bạc cuộc đời 
Một nay hết bạc chẳng tôi với tình ? 
Người nằm đây với một mình 
Tôi với người với lặng thinh nỗi buồn 
Một dòng suối ánh trăng non 
Một trôi xuống bê ̉ một tuôn bên đồi 
Một tràn xuống với hồn tôi 
Thành bài thơ nho ̉ tặng người ... đêm nay 
8-2-1990 
Diệp Minh Tuyền 
Rút ra trong tập Thơ Điên (1938) 
Cảm xúc tư ̀ bức bưu ảnh của Hoàng Thi ̣ Kim Cúc gửi tặng , kèm theo lời thăm hỏi , đa ̃ gợi hứng cho Hàn Mặc Tư ̉ viết bài thơ này . 
2. Hoàn cảnh sáng tác: 
Sao anh không về chơi thôn Vĩ ? 
Nh×n n¾ng hµng cau n¾ng míi lªn 
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc 
L¸ tróc che ngang mÆt ch ÷ ® iÒn 
Gió theo lối gió mây đường mây 
Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay 
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó 
Có chở trăng về kịp tối nay 
Mơ khách đường xa , khách đường xa 
Áo em trắng quá nhìn không ra 
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh 
Ai biết tình ai có đậm đà ? 
II. Đọc hiểu : 
1.Khổ 1: Cảnh vườn thôn Vĩ lúc bình minh: 
 Vừa như lời mời thân thiết , vừa như lời trách cư ́ thân tình , nhe ̣ nhàng 
 Bộc lô ̣ khao khát của tác gia ̉ vê ̀ thăm thôn Vĩ 
-Mở đầu: câu hỏi tu từ: 
- Ba câu tiếp theo : 
Bức tranh vườn cây thôn Vĩ 
" Nắng hàng cau " 
" Nắng mới lên “ 
 không ta ̉ mà gợi : ve ̉ rực rơ ̃, tươi 
tắn ở thôn vĩ lúc ban mai 
“Vườn”- “mướt” “ xanh như ngọc” 
 ( nghê ̣ thuật so sánh ) 
 Vẻ đẹp của thôn Vĩ lộng lẫy như viên ngọc khổng lồ. 
mặt chữ điền : 
 Gương mặt phúc hậu hiền lành , thấp thoáng sau lá trúc , nơi vườn cây vào buổi sớm mai . 
 cảnh xinh xắn, người phúc hậu, thiên nhiên và con 
người thật hài hòa,tình tứ. 
2. Hoàng hôn nơi thôn Vĩ 
- Âm điệu : u hoài, buồn bã. 
- Không gian, thời gian: 
 rộng, hư ảo, thiếu gắn kết và mất hẳn sức sống. 
- Cảnh vật: 
+ gió, mây: chia lìa, rời rạc 
+Dòng nước, hoa bắp: ngưng đọng, lay lắt  
 +Đặc biệt với hình ảnh "Sông trăng","Thuyền": => cảnh vật càng trở nên hư ảo, mênh mang 
Cảnh vật, con người hiện lên lộng lẫy, sống động làm bừng sáng cả khoảng trời hồi tưởng của nhà thơ, qua đó ta thấy tâm trạng khắc khoải, nỗi mong ước được trở về thăm thôn Vĩ. 
Cõi thực đã hòa nhập vào cõi mộng, tác giả đang cố tìm một nơi để an ủi, bám víu.Đó chính là hình ảnh trăng quen thuộc của thi nhân. 
 Cảnh vật thật đìu hiu, lạnh lẽo,phảng 
 phất tâm trạng u buồn, cô đơn của 
 nhà thơ trước sự thờ ơ, xa cách của 
cuộc đời đối với mình.   
=> Yeáu toá thöïc aûo ñan caøi trong töøng caâu thô, khaùt khao veà haïnh phuùc hieän roõ leân trong taâm töôûng nhaø thô mang noåi ñau rieâng mang veû buoàn hiu haét lan toûa maët ñaát, gioù maây, doøng nöôùc, hoa baép beân soâng. 
3. Khổ 3:Tâm sự với người xứ Huế.  
- Điệp ngữ “khách đường xa” -> Nhấn mạnh thêm nỗi xót xa , lời thầm tâm sự của nhà thơ với chính mình . 
Mô khaùch ñöôøng xa , khaùch ñöôøng xa 
AÙo em traéng quaù nhìn khoâng ra 
ÔÛ ñaây söông khoùi môø nhaân aûnh . 
Ai bieát tình ai coù ñaäm ñaø ? 
 => Màu kí ức, màu hoài niệm đã phủ mờ tất cả. Sắc màu, cảnh vật, cả con người đều nhòa đi trước mắt 
Câu cuối: phảng phất một chút hoài nghi -> Câu thơ càng tăng thêm nỗi cô đơn trống vắng trong một tâm hồn tha thiết yêu thương con người và cuộc đời . 
=> Bieåu hieän tình yeâu thieát tha cuûa taùc giaû ñoái vôùi caûnh vaø con ngöôøi xöù Hueá . 
=> Khoå thô aån chöùa tình yeâu maõnh lieät ñaày u buoàn , xoùt xa cuûa nhaø thô 
* Chuû ñeà : 
Baøi thô laø böùc tranh tuyeät ñeïp veà caûnh vaø con ngöôøi xöù Hueá . Qua ñoù theå hieän tình yeâu queâ huông ñaát nöôùc tha thieát , aån chöùa n ỗi nieàm taâm söï rieâng cuûa nhaø thô 
III. Toång Keát : 
Baøi thô laø böùc tranh tuyeät ñeïp veà caûnh vaø con ngöôøi xöù Hueá . 
Taùc giaû ñaõ noùi raát hay veà Hueá neân thô , moäng mô baèng caû tình yeâu , baèng caû taâm tình saâu naëng cuûa mình .