Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 94: Lập luận trong văn nghị luận - Trường THPT Quang Trung

TRƯỜNG PTTH QUANG TRUNG 
NGỮ VĂN LỚP 10 
NĂM HỌC 2008 – 2009 
Lập luận trong 
 văn nghị luận 
Tuần 32, tiết 94 
I- Khái niệm về lập luận trong bài văn nghị luận 
Câu hỏi : Thế nào là lập luận trong bài văn nghị luận ? 
Ví Dụ : Đoạn văn của Nguyễn Trãi trong “ Thư Lại dụ Vương Thông ”- SGK trang 109 
Mục đích của lập luận này của Nguyễn Trãi : Nhác nhở Vương Thông nhìn rõ tình thế thất bại của quân Minh trước sức mạnh của quân ta . 
 Để dẫn tới kết luận đó , tác giả đưa ra những lí lẽ : 
+ Người dùng binh giỏi phải biết xét thời thế 
+ Thời thế có thể xoay chuyể tình thế cuộc chiến 
+ Quân của Vương Thông vừa không rõ thời thế , vừa dối trá nên thuộcloại thất phu hèn kém , không thể đủ sức dùng binh 
Lập luận là : Đưa ra các lí lẽ bằng chứng nhằn dẫn dắt người nghe(đọc ) đến một kết luận nào đó mà người nói ( viết ) muốn đạt tới 
II- Cách xây dựng lập luận 
Văn nghị luận nhằm xác lập cho người đọc người nghe một tư tưởng quan điểm nào đó . Muốn vậy người viết phải biết cách trình bày ý kiến của mình , và đưa ra những lí lẽ dẫn chứng thuyết phục , nghĩa là phải biết lập luận 
Câu hỏi:Muốn xây dựng lập luận,người viết phải tiến hành theo những bước nào ? 
Muốn xây dựng một lập luận ta phải tiến hành theo 3 bước : 
1- Bước 1: Xác định luận điểm 
Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng , quan điểm trong bài văn nghị luận . 
 Đọc văn bản “ Chữ ta ” trong SGK trang 110 
Trả lời câu hỏi của SGK: 
+ Bài văn trên bàn về sự coi trọng chữ viết của dân tộc . Quan điểm của tác giả là trong quá trình mở cửa giao lưu với bên ngoài việc coi trọng chữ viết của dân tọc rất quan trọng . 
+ Bài văn có 2 luận điểm chính 
Luận điểm 1: Cách viết biển quảng cáo ở Hàn Quốc và ở nước ta 
Luận điểm 2: Cách viết báo và tạp chí ở nước ta 
2- Bước 2: Tìm luận cứ 
Để làm sáng tỏ cho luận điểm , làm người đọc hiểu tin vào tính đúng đắn của nó , người viết phải đưa ra các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục , tức là tìm các luận cứ cho luận điểm 
Tìm luận cứ cho mỗi luận điểm của đoạn văn trên 
Luận điểm1: 
+ Hàn Quốc KTế phát triển nhanh nhưng không bao giờ quảng cáo thương mại được đặt ở công sở , hội trường lớn , danh lam thắng cảnh ... 
+ Chữ nước ngoài thường được viết nhỏ đặt phía dưới chữ Hàn Quốc 
+ Còn ở Việt Nam nhất là ở các thành phố lớn nhìn đâu cũng thấy tiếng Anh , chữ nước ngoài lớn hơn chữ tiếng Việt 
Luận điểm 2: 
+ Báo chí ở Hàn Quốc ngoài báo và tạp chí nước ngoài , báo chí trong nước rất ít trang viết bằng tiếng nước ngoài . 
+ Ở Việt Nam có nhiều tờ báo , kể cả những tờ báo nghành có cái mốt là tóm tắt một số bài chính bằng tiếng nước ngoài ở trang cuối để cho “ Oai ” đã khiến người đọc bị thiệt mất máy trang thông tin 
3- Lựa chọn phương pháp lập luận : 
Câu hỏi : Thế nào là phương pháp lập luận ? 
Để lập luận thuyết phục chặt chẽ , người lập luận còn phải biết áp dụng các phương pháp lập luận hợp lý 
 Phương pháp lập luận là cách thức lựa chọn sắp xếp luận điểm , luận cứ sao cho lập luận chắt chẽ và thuyết phục 
Câu hỏi : Em hãy cho biết các phương pháp lập luận thường gặp ? 
Có nhiều phương pháp lập luận , sau đây là ba phương pháp cơ bản : 
Phương pháp diễn dịch : Là cách lập luận đi từ khái quát đến cụ thể 
Phương pháp qui nạp : Là cách lập luận đi từ cụ thể đến khái quát 
Phương pháp nêu phản đề : là cách đưa ra một ý kiến ngược lại hoàn toàn với vấn đề đang được bàn bạc rồi từ đó khẳng định tính đúng đắn của vấn đề đang bàn bạc 
III- Kết luận 
Lập luận rất quan trọng đối với việc làm nên tính thuyết phục của bài văn nhgị luận 
Muốn xây dựng lập luận ta cần tiến hành theo 3 bước : Xác định luận điểm , tìm luận cứ , xác định phương pháp lập luận . 
IV- Luyện tập - củng cố 
Bài tập 1: Hãy viết một đoạn văn nghị luận theo phương pháp diễn dịch về nhân vật Từ Hải trong đoạn trích “ Chí khí anh hùng ” 
Bài tập 2: Hãy cho biết cách xây dựng lập luận 
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT