Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 88: Trao duyên (Truyện Kiều, Nguyễn Du) - Trường THPT Quang Trung

TRƯ ỜNG PTTH QUANG TRUNG 
NG Ữ VĂN L ỚP 10 
NĂM HỌC 2008- 2009 
Kiểm tra bài cũ : Câu hỏi tr ắc nghiệm . 
Câu I : Tại sao nói “ Truyện Kiều ” của Nguyễn Du là một cô ng tr ì nh sá ng tạo ? 
 A. Đư ợc sá ng tác tr ên cơ sở cốt truyện của tiểu thuyết ch ươ ng hồi Trung 
 Quốc “Kim Vân Kiều truyện ”. 
 B. Nguyễn Du kh ô ng chuyển dịch tác phẩm mà sá ng tạo nên một tác phẩm 
 hoàn toàn mới , với cảm hứng mới , nhận thức theo cá ch của ri ê ng ô ng . 
 C. Lựa chọn thể loại truyện th ơ, kh ác hẳn “Kim Vân Kiều truyện ” là tác 
 phẩm tự sự văn xu ôi. 
 D. Cả A, B, C đ ều đ úng . 
Câu II : Cảm hứng chủ đạo trong “ Truyện Kiều ” là cảm hứng về th ân phận con 
 ng ư ời , đ ặc biệt là th ân phận của ng ư ời phụ nữ trong xã hội cũ . Đ úng hay sai ? 
 A. Đ úng . 
 B. Sai . 
trao duyên 
truyện kiều - nguyễn du 
TUÂN 30, TIẾT 88 
I.Tìm hiểu chung. 
1.Xuất xứ đoạn trích 
Dựa vào tiểu dẫn em hãy nêu xuất xứ đoạn trích ? 
Gia đì nh Kiều gặp tai biến , Kiều bán mình chuộc cha và em 
Đêm cuối cùng trước ngày phải ra đi theo Mã Giám Sinh , Kiều nhờ Thuý Vân kết duyên cùng Kim Trọng . 
Đoạn trích “ Trao duyên ” là lời Thuý Kiều nói cùng Thuý Vân . 
II.Tìm hiểu chi tiết : 
1) 12 câu đ ầu : 
- Câu 1+ 2 : 
Kiều cố nén tình cảm, dùng ngôn ng ữ đ ầy lí trí . 
+ “ Cậy ”: 
+ “ Chịu lời ”: 
Tin cậy , tựa nương , hi vọng . 
Nhận lời vì miễn cưỡng , chịu sự thiệt thòi . 
Không gian thắt chặt , dồn nén . 
Cảm nhận về sự hệ trọng của đ iều sắp nói . 
-> Sự khẩn khoản , thiết tha , khó nói . 
+ Cử chỉ bất thường : “ Lạy-thưa ” 
Tự hạ mình xuống , van lơn. 
Kiều chịu ơn ân nhân . 
Các câu tiếp : 
+Tâm sự với em : 
+ Xót tình máu mủ , thay lời nước non 
Nhờ em tr ả nghĩa Kim Trọng ( tình 
cảm thiêng liêng , sâu nặng ). 
Ràng buộc : Bằng tình máu mủ , 
ruột rà. 
Coi mình nh ư đã chết . 
Tri ân, biết ơn em 
“ thơm lây ”. 
Mối tình khăng khít , dang dở . 
(vì ch ữ hiếu ) Mong sự cảm thông . 
Tâm trạng day dứt , đau đ ớn . 
2) 14 câu tiếp : 
* Trao kỷ vật : 
Chiếc vành , bức tờ mây, phím đàn, 
mảnh hương nguyền . 
+ 
+ 
Thiêng liêng , gợi lại những kỉ niệm đ ẹp của 
mối tình đ ầu . 
Khắc sâu Tình yêu sâu nặng . 
“ Của tin ”: 
“ Của chung ”: 
“ Th ì gi ữ ”: 
Của Kim Trọng , chị , em . 
Vật làm tin để lại cho nhau . 
Luyến tiếc , đau đ ớn . 
-Con người tình cảm lấn át lí trí : không còn tỉnh táo. 
Để em gi ữ, chưa trao hẳn. 
Câu th ơ nh ư bẻ làm đôi 
“ Ngày xưa ”: 
Thời gian tâm lí . 
Xưa: Đ ẹp đẽ 
Nay: Tan vỡ 
Giằng xé 
Còn-Mất . 
Riêng -Chung. 
Hạnh phúc-Bất hạnh. 
* Tám câu dưới : 
Kiều tự đ ối thoại, quên hẳn sự có mặt của em . 
Hình ả nh : 
“ Gió hiu hiu , 
hương khói , 
ngọn cỏ lá cây, 
hồn oan ”. 
Chập chờn , ma mị , thần linh . 
 Cuộc sống cõi âm. 
Tưởng tượng : Mình đã chết 
Chết oan , chết hận . 
Hồn bay về trong gió : nặng lời thề . 
Âm dương cách trở . 
Sum họp đ ầy nghịch cảnh : 
+ Vật vã, mê tỉnh . 
+ Khóc thương cho mình . 
3) 8 câu cuối : 
- “ Bây giờ ”: 
Kiều quay về với hiện tại, vớichính mì nh . 
Tr âm gẫy gươ ng tan. 
Bạc nh ư vôi. 
Nư ớc ch ảy hoa tr ôi. 
c hấp nhận sự đổ vỡ , mất mát. 
- 2 câu cuối : 
Tự nhận mì nh là ng ư ời phụ bạc, có lỗi lớn với Kim Trọng . 
-> Hư ớng đ ến ng ư ời yêu xa cá ch . 
+ “ Th ôi th ôi, từ đây ”: 
+ Nhịp : 
3/3 
2/4/2 
+ Th án từ : 
 “ôi, hỡi ” 
Lời vĩnh biệt trong tiếng nấc tức tư ởi 
nghẹn ng ào. 
Giọng đ iệu thống thiết . 
Lời kêu cứu tuyệt vọng . 
Nghĩ mì nh nh ư cá nh hoa gi ữa dòng 
xoáy cuộc đ ời , phó mặc cho số phận . 
+ Nghịch cả nh : 
Tơ duy ên: ng ắn ngủi . 
á i ân: mu ôn vàn. 
Tì nh yêu vẫn hiện hữu , 
đ ầy khao kh át. 
Kiều thực sự đã chết lặng trong đ ớn đau, vật vã. 
Em cảm nhận gì về vẻ đ ẹp tâm hồn , nhân cách Thuý Kiều trong đau thương , bế tắc ? 
Qua đoạn trích “ Trao duyên ”, em hiểu gì về tình yêu của người xưa ? 
Câu hỏi th ảo luận 
Nhóm I 
Nhóm II 
Th ô ng minh , tinh tế , trọng ân 
nghĩa , cao th ư ợng , gi àu đ ức hi 
sinh . 
Tì nh yêu thật thi ê ng li ê ng , 
 sâu nặng . 
Coi trọng tì nh nghĩa . 
III. Tổng kết : 
- Nghệ thuật : 
+Miêu tả nội tâm nhân vật chân thực , hợp lí . 
+Xây dựng , giải quyết nội tâm nhân vật : đ ối thoại chuyển thành 
 đ ộc thoại nội tâm. 
-> Nhân vật tự phơi bày tâm tư, khát vọng sâu kín . 
+ Ngôn ng ữ th ơ: Trang trọng + bình dị ( phối hợp các đ iển tích , 
 từ cổ với thành ng ữ, từ ng ữ dân gian ). 
- Thái độ của Nguyễn Du : 
+Đ ồng cảm kì lạ trước tâm trạng đ ầy bi kịch của Thuý Kiều . 
 (Hoá thân vào nhân vật , nhập vai rất sâu). 
+ Ngợi ca những phẩm chất cao quý ( Chữ hiếu và tình thống nhất ). 
+ Tố cáo xã hội bất nhân . 
Tâm sự với nà ng Thúy Vân 
( Tr ươ ng Nam Hươ ng ) 
Xót th ươ ng lời chị dặn dò 
Mư ời lăm năm đắm con đò xu ân xanh 
Chị yêu lệ ch ảy đã đà nh 
Chớ em nư ớc mắt đâu dà nh cho Kim 
Ô kìa, sao chị ngồi im 
Máu còn biết ch ảy về tim để hồng 
Lấy ng ư ời yêu chị làm chồng 
Đ ời em thể th ắt một vòng oan khi ên... 
... Em th à nh vợ của ch à ng Kim 
Ngồi ru giọt máu tư ợng hì nh chị trao 
Giấu đ ầy đêm nỗi kh át khao 
Kiều ơi! Em biết khi nào đư ợc yêu. 
Thúy Vân – Thúy Kiều 
CH ÚC CÁC EM H ỌC T ỐT