Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 82, 83: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Trích Chinh phụ ngâm) - Trường THPT Quang Trung

(TRÍCH “CHINH PHỤ NGÂM”) 
TUẦN 28 - TIẾT: 82, 83 
Nguyên tác chữ Hán:ĐẶNG TRẦN CÔN 
Bản diễn Nôm : ĐOÀN THỊ ĐIỂM 
TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG – ĐÀ NẴNG 
TÌNH CẢNH LẺ LOI 
CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ 
 I. TIỂU DẪN: 
	 1. TÁC GIẢ: 
 a. Đặng Trần Côn (?- ?): 
 - Là người sáng tác nguyên văn chữ Hán 
 - Là nhân tài của nước ta nửa đầu TK XVIII 
 b. Đoàn Thị Điểm (1705 – 1748): 
 - Là dịch giả tài hoa của bản chữ Nôm 
 - Nổi tiếng thông minh từ nhỏ . 
2. TÁC PHẨM: 
 SL : Gồm 478 câu thơ , 
 TL: làm theo thể trường đoản cú . 
- ND: 
 + Nói lên sự oán ghét chiến tranh PK phi nghĩa . 
 + TiÕng lßng cña ng­êi chinh phô cã chång ®i chinh chiÕn phi nghÜa . 
ThÊu hiÓu t×nh c¶nh cña ng­êi vî trÎ - gi ¸ trÞ 
nh©n ®¹o s©u s¾c, gi ¸ trÞ ph¶n chiÕn ®· khiÕn 
 t¸c phÈm kh«ng bao giê cò . 
+ 16 câu đầu : Ngoại cảnh 
+ 8 câu cuối : Nỗi lòng người chinh phụ 
- Bố cục : 2 phần : 
Bố cục này được minh họa cụ thể như sau: 
1. Ngoại cảnh : 
 (16 câu ) 
 a. Chinh phụ bên RÈM (4 câu ) 
 b. Chinh phụ bên ĐÈN (4 câu ) 
 c. Chinh phụ với TIẾNG GÀ (4 câu ) 
 d. Chinh phụ trong KHUÊ PHÒNG 
hương , gương , đàn (4 câu ) 
2. Nỗi lòng 
 (8 câu ) 
 a.Tiếng lòng muốn gửi (4 câu ) 
 b . Buồn thấm vào c ả nh (4 câu ) 
Gián tiếp 
Trực tiếp 
TÌNH CẢNH LẺ LOI CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ 
- “D¹o”: §i l¹i thÉn thê , lßng “ thÇm ” ® Õm “ tõng b­íc ”. 
 - “ Ngåi ” bªn rÌm : h¹ cuèn hoµi mong . 
- “ RÌm ”: sù kÝn ®¸o chung t×nh , ranh giíi ... 
Ngoµi kh«ng tin tøc , trong thao thøc cã ® Ìn biÕt ? 
 TÜnh - “v¾ng” + ® éng - “ thÇm ” = nçi niÒm c« phô . 
 1. NGOẠI CẢNH: 
a . Chinh phô bªn rÌm : 4 câu đầu 
II. ĐỌC HIỂU: 
b. Chinh phô bªn ® Ìn : 4 câu tiếp : 
- Lßng ...bi thiÕt : buån kh«ng l ờ i ! 
- Hoa ® Ìn - bãng ng­êi : kh ¸ th­¬ng 
 § Ìn thøc v« tri - C« phô ®au ®¸u 
quạnh quẽ , cô đơn vß vâ th©u ®ªm. 
 - § Ìn : biÕt nh ­ kh«ng , 
c. Chinh phụ với tiếng gà : 4 câu tiếp 
- ¢m thanh “ eo ãc ” : sau ®ªm s­¬ng n¨m canh dµi. 
- H×nh ¶ nh gîi t¶: mèi sÇu “ d»ng dÆc ”, “ miÒn biÓn xa ” 
+ Dïng ©m thanh t¶ thêi gian - thêi gian t¶ kh«ng gian . 
 TÊt c¶ ® Òu trèng tr¶i – hoµi väng . 
 Nghệ thuật : 
+ Tõ l¸y: t­îng thanh , t­îng h×nh , biÓu c¶m, biÓu th¸i 
d. Chinh phô t¹i khu ª phßng ( h­¬ng , g­¬ng,®µn ) : 
- Điệp t õ “ g­îng ”: 3 lÇn gắng gượng 
 Không gì làm khuây vì xa người yêu thương thì tất cả đều vô nghĩa . 
+ Soi g­¬ng : kh ó c nhí.TiÕc nuèi xu©n th ×. 
+ § èt h­¬ng trÇm th¬m : kh«ng tËp trung 
+ GÈy ®µn: lo d©y “® øt ”, phÝm “ chïng ” 
- “ uyªn ”-“loan”: chuyÖn løa ®«i gîi nçi sÇu bi, cung ®µn tr¸i ngang . NiÒm kh¸t khao h¹nh phóc løa ®« i để không lỡ cung đàn yêu ! 
a.TiÕng lßng muốn gửi : 4 câu tiếp : 
+ E Êp göi t©m t×nh vµo giã xu©n 
+ Kh¼ng ® Þnh : lßng thuû chung 
 “ ngh×n vµng ” 
 NghÖ thuËt ® èi lËp : 
- Hai c©u ® Çu nång nhiÖt 
- Hai c©u sau , r¬i l¹i thùc tÕ phò phµng 
 ( dï ch¼ng tíi , ®» ng ®½ng...) 
2. NỖI LÒNG NGƯỜI CHINH PHỤ 
+ Kh«ng gian xa vêi vîi . 
+ Nçi nhí kh«n ngu«i , ngãng väng “®au ®¸ u” duy nhÊt . 
 C¶nh buån-lßng ng­êi : hoµ quyÖn , s©u l¾ng. 
 Buån thÊm vµo c¶nh : cµnh c©y s­¬ng gi ¸, tiÕng c«n 
trïng vµ m­a phun : l¹nh, v¾ng, mÞt mïng 
 NGƯỜI CHINH PHỤ lÎ loi , V« väng ! 
b. Buån thÊm vµo c¶nh : 4 câu cuối : 
III. TỔNG KẾT: 
NỘI DUNG: 
Giá trị nhân đạo : Đoạn trích miêu tả những cung bậc và sắc thái khác nhau của nỗi cô đơn , buồn khổ ở người chinh phụ khát khao được sống trong TY và HP lứa đôi . 
b. Gía trị hiện thực : Tố cáo mạnh mẽ xã hội PK 
2.NGHỆ THUẬT: 
- NT tả tâm trạng tinh tế 
- Cấu trúc đặc biệt của thể thơ STLB tạo nên âm điệu buồn , ai oán thích hợp . 
kết thúc!