Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 80, 81: Hồi trống Cổ Thành (Trích Tam Quốc diễn nghĩa) - Trường THPT Quang Trung

TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG – ĐÀ NẴNG 
TUẦN 27 - TIẾT: 80, 81 
Hồi trống Cổ Thành 
( Trích Tam Quốc diễn nghĩa ) 
 LA QUÁN TRUNG 
I. TIỂU DẪN 
1. Tác giả : 
- La Quán Trung (1330-1400?) tên La Bản , hiệu Hồ Hải tản nhân , người tỉnh Sơn Tây cũ . 
- Tính tình cô độc , lẻ loi , thích một mình ngao du đây đó . 
 Các TP chính : Tùy Đường lưỡng triều chí truyện , Tấn Đường ngũ đại sử diễn nghĩa , Bình yêu truyện ,... 
- Là người đầu tiên đóng góp xuất sắc trong trường phái Tiểu thuyết LS thời Minh - Thanh . 
2. Tác phẩm : 
a. Nguồn gốc : 
- Ra đời vào đầu thời Minh (1368 - 1644) 
- Gồm 120 hồi , kể chuyện 1 nước chia 3 gọi là “ cát cứ phân tranh ” trong gần 100 năm của nước Trung Hoa của 3 tập đoàn PK: Ngụy - Thục - Ngô 
BẢN ĐỒ THỜI TAM QUỐC 
 - Tác phẩm kể lại quá trình hình thành , phát triển và diệt vong của 3 tập đoàn phong kiến Ngụy ( Tào Tháo ), Thục ( Lưu Bị ), Ngô ( Tôn Quyền ) từ năm 184 280.  - Tư Mã Viêm ( cháu Tư Mã Ý) Sau khi cướp ngôi Ngụy , Diệt Thục , Ngô đã thống nhất Trung Quốc . 
b. Tóm tắt : 
c. Giá trị tác phẩm : 
- Ghi lại một thời kỳ lịch sử đầy biến động của Trung Quốc - thời Tam Quốc . 
- Đồng thời phản ánh quy luật chia và hợp của xã hội phong kiến . 
Ba anh em Lưu – Quan - Trương 
II. ĐỌC – HIỂU: 
1. Nhân vật Trương Phi 
a. Biểu hiện thái độ , hành động : 
- " chẳng nói chẳng rằng " 
- " mặc áo giáp","vác mâu ", " lên ngựa ", " dẫn một nghìn quân","đi tắt "; " mắt trợn " 
 - " râu hùm vểnh ngược ", " hò hét ", múa xà mâu ", " đâm Quan Công ". 
TRƯƠNG PHI 
 Động tác khẩn trương , dứt khoát . 
 Giết Quan Công - cho rằng Quan Công đã bội nghĩa vườn Đào - hàng Tào Tháo . 
- Thái độ: "hầm hầm quát ”, 
Xưng “ mày - tao ”, 
 " thằng " 
 Khinh miệt , xem Quan Công là kẻ địch 
 Kiên quyết vẫn không nghe , không tin mọi lời giải thích . 
- " Thẳng cánh đánh trống " 
 Hồi trống thách thức . 
b. Tính cách : 
- Con người của hành động . 
 - Nóng nảy , bộc trực nhưng biết phục thiện trước cái đúng , giàu lòng trung nghĩa . 
 Một bậc trung nghĩa đáng quý . 
- Nhận ra tấm lòng Quan Công Khóc , thụp lạy Vân Trường 
2 . Nhân vật Quan Công : 
- Mọi lời thanh minh , giải thích đều không có ý nghĩa đối với Trương Phi. 
- Bị xem là " bội nghĩa ", " phụ nghĩa " 
a. Hoàn cảnh gặp TP: 
b. Hành động của Quan Công : 
- " Quan Công chẳng nói một lời " 
- Chưa dứt một hồi trống : " đầu Sái Dương đã lăn dưới đất " 
 Hành động để minh oan , bộc lộ lòng trung thành . 
 Là một tướng tài , xứng danh với " tuyệt nghĩa ". 
 c. Tính cách : 
+ Con người trung nghĩa , mang tình huynh đệ thuỷ chung , nghĩa vua tôi trọn vẹn . 
+ Con người bình tĩnh , điềm đạm , luôn luôn suy xét trước sau cẩn trọng . 
+ Con người tài năng , bản lĩnh , khí phách hơn người . 
 QUAN CÔNG 
3. Ý nghĩa nhan đề " Hồi trống Cổ Thành “ : 
- Gợi lên không khí chiến trận hào hùng , hấp dẫn ( Mâu thuẫn giữa TP và QC - chủ yếu ; mâu thuẫn giữa QC và Sái Dương - thứ yếu ). 
- " Hồi trống " là điều kiện , là quan toà phán xét Quan Công trung thành hay phản bội . 
 " Hồi trống Cổ thành " biểu tượng của lòng trung nghĩa , thẳng thắn , mạnh mẽ và lòng dũng cảm phi thường . 
- Ca ngợi tình anh em thuỷ chung , tình nghĩa vườn đào của ba anh em Lưu - Quan - Trương . 
III. TỔNG KẾT: 
1. Nghệ thuật : 
- Khắc họa tính cách nhân vật đậm nét , tự nhiên , tinh tế . 
- Tạo tình huống xung đột đầy kịch tính , hấp dẫn ( thắt nút , mở nút ). 
2. Nội dung: 
- Đoạn trích ca ngợi những con người nghĩa khí , trung thành trong hoàn cảnh chiến loạn thời Tam quốc . 
- Linh hồn đoạn văn thâu tóm trong hồi trống - Hồi trống thách thức , minh oan và đoàn tụ . 
 * Câu 4/79/SGK : “ Tại sao nói : Nếu không có chi tiết Trương Phi thẳng tay giục trống thì đoạn văn sẽ tẻ nhạt , mất hết ý vị Tam quốc ?” 
* Trả lời : Chi tiết này biểu hiện bao nhiêu uất ức dồn vào cánh tay gấp gáp của Trương Phi. 
 Cơ hội để Quan Vũ minh oan bằng tài nghệ , khí phách . 
 Làm cho đoạn trích hấp dẫn : 
 + Đây là hồi trống ra quân - thu quân 
 + Hồi trống giải oan - đoàn tụ . 
IV LUYỆN TẬP: 
kết thúc!