Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 67: Tựa "Trích Diễm thi tập" (Hoàng Đức Long) - Trường THPT Quang Trung

TRƯỜNG PTTH QUANG TRUNG 
NGỮ VĂN LỚP 10 
NĂM HỌC 2008 – 2009 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
Tuần 23 - Tiết 67 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
- Vài nét về Tác giả: 
+ Hoàng Đ ức Lương (? - ?),đỗ tiễn sĩ năm1478 
+ Qu ê : Hưng Yên 
- Vài nét về “Trích diễm thi tập”: 
Trích diễm thi tập là tuyển tập những bài th ơ haydo Hoàng Đ ức Lương sưu tầm từ thời Trần đ ến thời Lê TK XV. 
+ Bài Tựa đư ợc ô ng viết năm 1497. 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
1. Tìm hiểu chung . 
II/ Đọc – hiểu. 
- Thể Tựa : 
+ Tựa ( tự ) : Bài viết đ ặt ở đ ầu sách , viết về nhiều vấn đề liên quan đ ến cuốn sách . Cuối bài tựa thường có phần lạc khoản . 
+ Văn thể tựa : Nghị luận + tự sự hoặc tr ữ tình . 
Hoàng Đức Lương 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Căn cứ vào đ ặc đ iểm của thể tựa , em có thể chia bài tựa làm mấy phần ? Nội dung chính của từng phần ? 
- Phần 1: Nêu nguyên nhân th ơ văn không lưu truyền hết ở đ ời . 
- Phần 2: Tâm trạng của tác gi ả. 
- Phần 3: Qu á trình biên soạn “ Trích diễm thi tập ” 
I/ Tiểu dẫn. 
II/ Đọc – hiểu. 
1. Tìm hiểu chung . 
- Thể Tựa : 
- Bố cục: 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
II/ Đọc – hiểu. 
1. Tìm hiểu chung: 
2. Tìm hiểu cụ thể : 
Phần 1: Những nguyên nhân khiến sáng tác th ơ văn của người xưa không đư ợc lưu truyền . 
 - Chỉ có thi nhân ( người có học vấn ) mới thấy đư ợc cái hay, cái đ ẹp của thi ca. 
 + Lập luận theo lối quy nạp : 
 * Liên tưởng so sánh th ơ văn  khoái ch á. 
  gấm vóc , sắc đ ẹp ngoài , vị ngon . 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
II/ Đọc – hiểu. 
1. Tìm hiểu chung: 
2. Tìm hiểu cụ thể : 
a. Phần 1: Những nguyên nhân khiến sáng tác th ơ văn của người xưa không đư ợc lưu truyền . 
 - Người có học , người làm quan to bận việc hoặc không quan tâm đ ến th ơ văn , người còn mải học thi . 
 + Cách lập luận quy nạp : 
  Nước ta là nước văn hiến . 
  Có nhiều bậc thi nhân tài tử đ em sở trường mà ra thổ lộ . 
 - Người yêu thích th ơ văn lại không đủ năng lực , trình độ, công việc năng nhọc . 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
II/ Đọc – hiểu. 
1. Tìm hiểu chung: 
2. Tìm hiểu cụ thể: 
a. Phần 1: Những nguyên nhân khiến sáng tác th ơ văn của người xưa không đư ợc lưu truyền . 
 - Cách lập luận : nguyên nhân-hệ qu ả.( người thích-ngại nửa chừng bỏ dở ) 
 - Nh à nước ( triều đì nh ) không khuyến khích in ấn , truyền bá th ơ văn . 
 + Lập luận : đ ối lập : chỉ in Kinh Phật không ngăm cấm , 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
II/ Đọc – hiểu. 
1. Tìm hiểu chung: 
2. Tìm hiểu cụ thể: 
a . Phần 1: Những nguyên nhân khiến sáng tác th ơ văn của người xưa không đư ợc lưu truyền . 
 - Ngoài ra còn nêu nguyên nhân : 
  Sức phá hoại của thời gian . 
  Chiến tranh , hoả hoạn. 
 Tác gi ả yêu quý , trân trọng văn th ơ, ô ng thấy xót xa , thương tiếc trước những di sản quý báu bị tan nát , huỷ hoại chìm trong quên lãng , mất hết gi á trị . 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
II/ Đọc – hiểu. 
1. Tìm hiểu chung: 
2. Tìm hiểu cụ thể: 
b. Phần 2: Tâm trạng của tác gi ả: 
 - Hoàng Đ ức Lương thấy đau lòng trước thực trạng di sản văn hoá bị bỏ quên , mai một , mất mát . 
 + Hình ả nh : tan nát trôi chìm . 
 + Câu hỏi tu từ : không rách nát tan tành ? 
Đ ầy sức gợi ta về nỗi xót xa của tác gi ả. 
 - Đoạn văn trực tiếp thể hiện tâm trạng , tâm sự của tác HĐL: 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
II/ Đọc – hiểu. 
1. Tìm hiểu chung: 
2. Tìm hiểu cụ thể: 
b . Phần 2: Tâm trạng của tác gi ả: 
 + Thở than trước khó khăn của việc tìm kiếm , biên soạn, tỏ ý trách 
móc lỗi những trí thức đươ ng thời . 
 + Tự thương xót tiếc nuối cho nền văn hoá nước mình , dân mình khi sánh với văn hóa Trung Hoa . 
 - Lối diễn đạt: dùng yếu tố biểu cảm để : 
  Người đ ọc cùng cảm thấy bị thuyết phục .HĐL tỏ ra là người đ ầy tâm huyết với nền văn hoá nước nh à . 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
II/ Đọc – hiểu. 
1. Tìm hiểu chung: 
2. Tìm hiểu cụ thể: 
c Phần 3: Qu á trình biên soạn “ Trích diễm thi tập ” 
 - Khó khăn :  sách cũ không còn bấy nhiêu . 
 Tìm quanh , hỏi khắp nhưng số th ơ thu lượm đư ợc không đá ng kể . 
Qu á trình biên soạn : 
 Bước 1: + Thu lượm th ơ những bậc tiền nhân . 
 + Thu lượm th ơ những người đ ang làm quan trong triều . 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn. 
II/ Đọc – hiểu. 
III.Tổng kết : 
 1 .Nghệ thuật : 
 - Lập luận chặt chẽ , kết hợp thuyết minh , biểu cảm , tự sự . 
 2.Nội dung : 
 - Tác phẩm thể hiện niềm tự hào , sự trân trọng và ý thức bảo tồn văn học dân tộc . 
Tựa "Trích diễm thi tập" 
Hoàng Đức Lương 
I/ Tiểu dẫn.. 
II/ Đọc – hiểu. 
III/ Tổng kết – củng cố. 
IV. Luyện tập. 
 Trước Trích diễm thi tập đã có ý kiến nào nói về văn hiến dân tộc ? 
 Nhận xét về tư tưởng chung của hai tác gi ả Nguyễn Trãi và Hoàng Đ ức Lương ? 
Cả hai tác gi ả đ ều thể hiện ý thức về đ ộc lập dân tộc . 
Đ ều khẳng đ ịnh nước ta là một nước văn hiến . 
Đ ều khẳng đ ịnh tầm vóc cao cả của đ ất nước . 
Xin chân thành cảm ơn sự chú ý của các em !