Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 11+12, Đọc văn: Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy - Trường THPT Quang Trung

Tiết:11, 12: Đọc văn   
TRUYỆN ADV VÀ MC - TT 
TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG 
I.TI ỂU DẪN 
1. TH Ể LOẠI 
a. Khái niệm : 
 - Sự kiện & nhân vật lịch sử . 
 - Nhận thức , tình cảm , thái độ nhân dân . 
b. Đặc điểm : 
 - Cốt lõi lịch sử + Tưởng tượng , thần kì . 
 - Thiên về hình tượng ngh ệ thuật hơn là tính xác thực , khách quan của lịch sử . 
 c. Truyền thuyết gắn bó mật thiết 
 với môi trường lịch sử-văn hoá . 
 - Di tích , 
 - Thờ cúng , 
 - Lễ hội , 
 - Sáng tác văn học-nghệ thuật , 
 Mu ốn hiểu rõ TP cần đặt nĩ trong mối quan hệ với lịch sử và đời sống 
Di tích - Th ờ cúng - L ễ hội , 
Thơ văn  
* Ca dao 
 Ai về qua huyện Đông Anh 
 Ghé thăm phong cảnh Loa thành,Thục Vương . 
* Tố Hữu 
 Tôi kể ngày xưa chuyện Mị Châu 
 Trái tim lầm chỗ để trên đầu 
 Nỏ thần vô ý trao tay giặc 
 Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu . ( Tâm sự ) 
2. VĂN BẢN 
a. Xuất xư:ù Trích “ Truyện Rùa Vàng ” 
 trong TP “ Lĩnh Nam chích quái ”, bộ sưu t ậ p truyện dân gian ra đời vào cuối TK XV 
b. Bố cục : 
* Phần 1 : Từ đầu  “ bèn xin hồ ” 
Qúa trình xây thành chế nỏ của ADV 
* Phần 2 : từ “ Khơng bao lâu  cứu được nhau ” 
Trọng Thuỷ đánh cắp nỏ thần 
* Phần 3 : Từ “ Trọng Thuỷ mang  vua đi xuống biển ” 
Bi kịch của hai cha con ADV 
* Phần 4 : Cịn lại 
Hình ảnh ngọc trai - giếng nước và thái độ của dân gian với hai nhân vật MC- TT 
4 phần 
c. Chủ đề : 
 - Bài học lịch sử về ý thức cảnh giác 
 trong việc dựng nước , giữ nước . 
 - Quan niệm về mối quan hệ : riêng-chung , nhà-nước , cá nhân - cộng đồng . 
II. ĐỌC HIỂU 
 1. NHÂN VẬT AN D ƯƠNG VƯƠNG 
 - Bi kịch mất nước - 
a. Công lao dựng nước , giữ nước . 
* Công lao : 
- Dời đô . 
- Xây thành . 
- Làm nỏ . 
- Thắng giặc  
* Thành quả : 
- Thành lũy kiên cố . 
- Quốc phòng vững mạnh . 
- Thần linh trợ giúp . 
- Nhân dân ủng hộ . 
- Chiến thắng Triệu Đà . 
2. Lỗi lầm : “ nước mất , nhà tan”. 
 a. Nguyên nhân : 
 - Lơ là , thi ếu cảnh giác  
 - Chủ quan , khinh địch  
 - Thiếu quan tâm giáo dục công chúa  
b. Hậu quả : 
 - Nước mất : 
 TĐ đánh chiếm Cha con ADV cùng đường  
 - Nhà tan: 
 MC là giặc ADV chém đầu con gái  
3. Thái độ nhân dân : 
 a. Ca ngợi : Công đức : 
 - Truyền thuyết bất tử  
 - Thờ cúng , lễ hội . 
 - Sáng tác văn học - nghệ thuật . 
b. Phê phán : Lỗi lầm : 
 Lơ là , thiếu cảnh giác , chủ quan khinh địch . 
II. MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY 
 - Bi k ịch tình yêu - 
1. Mị Châu : 
 a. Công chúa “ lá ngọc cành vàng ”, 
 ngoan hiền , con một , được cha yêu qúi . 
b. Tâm hồn trong sáng , thương chồng , 
 giữ phận “ nữ nhi ”, nhưng nhẹ dạ , cả tin, xem trọng tình nhà hơn nghĩa nước : 
 - Cho TT xem nỏ thần  --> Nước mất . 
 - Lông ngỗng làm dấu  --> Nhà tan. 
c.Thái đô của nhân dân : 
 - Phê phán : 
 + RV kết tội là giặc . 
 + Vua cha xử chém . 
 + Thờ tượng MC mất đầu  
Cảm thông : 
 + Khấn thề : “ trung hiếu ” > “ châu ngọc ”. 
 + Hóa thân : ngọc châu , ngọc thạch . 
 + Am thờ MC & giếng ngọc LT. 
--> Xem trọng tình nhà hơn nghĩa nước . 
--> Nhẹ dạ , cả tin --> vô tình mắc trọng tội . 
2. Trọng Thủy : 
 a. Kẻ thù của nhân dân AL. 
 - Gián điệp đắc lực . 
 - Người chồng lừa dối . 
 - Con rể phản bội . 
1. AN DƯƠNG VƯƠNG : 
 - Ngợi ca công lao dựng nước , giữ nước . 
 - Phê phán thiếu cảnh giác , để mất nước . 
2. MỊ CHÂU : 
 - Xem trọng tình nhà hơn nghĩa nước . 
 - Nhẹ dạ , cả tin vô tình mắc trọng tội . 
3. TRỌNG THỦY : 
 - Kẻ thù c ủa nhân dân AL. 
 - Nạn nhân chiến tranh . 
III. Ý NGHĨA CHI TIẾT THẦN KỲ 
1. ADV = Cụ già , Rùa Vàng , nỏ thần , rẽ nước xuống biển , 
 a. Sự nghiệp chính nghĩa , thuận lòng trời hợp lòng dân , được thần dân ủng hộ , trợ giúp . 
 b. Tài trí nhân dân . 
 c. Nhận thức , tình cảm , 
 thái độ nhân dân . 
2. MỊ CHÂU = Máu ngọc trai , 
 = Xương ngọc thạch 
--> Minh oan cho sự vô tình gây trọng tội . 
 --> Cảm thông , thương xót . 
 3. MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY 
 = “ ngọc trai – giếng nước ”. 
 --> Hoá giải oan tình MC-TT. 
CHÚC CÁC EM HT TỐT! 
 TIẾT HỌC KẾT THÚC