Bài giảng Lịch sử Khối 8 - Bài 11: Các nước Đông Nam Á (Cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX)

Baøi 4 
Caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ 
 ( Töø cuoái theá kyû XIX 
ñeán ñaàu theá kyû XX) 
I.Quaù trình xaâm löôïc cuûa chuû nghóa 
thöïc daân vaøo caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ: 
1). Nguyeân nhaân : 
Taïi sao caùc nöôùc tieân tieán AÂu Myõ 
tieán haønh xaâm löôïc ÑNAÙ ? 
* Chuû quan : 
Caùc nöôùc tö baûn caàn thò tröôøng , thuoäc ñòa 
* Khaùch quan : 
Caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ laø vuøng chieán löïôc quan troïng , giaøu taøi nguyeân , cheá ñoä phong kieán suy yeáu . 
Hình 82. Thụôc địa của các nước phương Tây ở châu Á 
2). Tình hình ÑNAÙ vaøo cuoái theá kyû XIX Ñaàu theá kyû XX: 
Ñeá quoác 
Thuoäc ñòa 
Anh 
Phaùp 
Myõ 
TBN 
Haø Lan 
BÑN 
Indonesia 
Malaysia , 
Mieán Ñieän , 
Vieät Nam , 
Laøo , 
Campuchia 
Philippines 
Philippines, töø naêm 1902 
Ñoâng Timor 
Bru naây 
Pangeran Diponegoro 
 ( Ñi-poâ-neâ-goâ-roâ ) 
Laõnh ñaïo phong traøo CM ôû Indonesia 1825 – 1830 
II . Phong traøo choáng thöïc daân Haø Lan cuûa nhaân daân In ñoâ neâ xia : 
 Nhaân daân ñaûo Acheâ tieán haønh chieán tranh du kích choáng quaân Haø Lan 
* 10/1873 
* 1873-1909 
Cuoäc kn ôû Taây Sumatra 
* 1878-1907 
Cuoäc kn ôû Ba Taéc 
 * 1884-1886 
Cuoäc kn ôû Calimantan 
* 1890 
Cuoäc khôûi nghóa noâng daân do Samin 
laõnh ñaïo 
1).Phong traøo ñaáu tranh vaøo cuoái theá kyû XIX 
2). Phong traøo ñaáu tranh ñaàu theá kyû XX 
 * Phong traøo coâng nhaân sôùm hình thaønh,12/1914 Lieân minh xaõ hoäi daân chuû In ñoâ neâ xia ra ñôøi 
* Giai caáp tö saûn daân toäc tieáp thu tö töôûng tö saûn chaâu AÂu,ñoùng vai troø quan troïng trong phong traøo yeâu nöôùc In ñoâ neâ xia ñaàu theá kyû XX. 
III. Phong traøo choáng thöïc daân ôû Phi lip 
 pin: 
Taïi sao nhaân daân Phi lip pin phaûi ñaáu tranh choáng söï thoáng trò cuûa thöïc daân TBN ? 
1). Nguyeân nhaân : 
* Kinh teá : ra söùc khai thaùc caùc ñoàn ñieàn , haàm moû cuûa Phi phuïc vuï cho chính quoác . 
* Chính trò : Toaøn quyeàn vaø caùc toång ñoác TaâyBan 
 Nha naém quyeàn cai trò . 
 * Toân giaùo : ngöôøi ñaïo Hoài bò ñoái xöû toài teä . 
2). Phong traøo ñaáu tranh : 
* 1872 , Cuoäc khôûi nghóa cuûa nhaân daân Cavitoâ . 
* Naêm 1892,Hoâ-xeâ Ri-dan laäp “ Lieân minh Phi lip pin”, 
* 7/1892 , Boâ-ni-pha-xi-oâ thaønh laäp “ Lieân minh nhöõng ngöôøi con yeâu quyù cuûa nhaân daân ( KATIPUNAN) 
 * 1896, Boâ-ni-pha-xi-oâ phaùt leänh khôûi nghóa , ñöôïc nhaân daân höôûng öùng 
 YÙ nghóa : Chính quyeàn nhaân daân ñöôïc thaønh laäp ; Chia ruïoâng ñaát cho noâng daân , laäp coäng hoaø . 
* 1898 1902 : 
 - 4/1898, Myõ gaây chieán vôùi TBN 
 - 6/1898, Myõ ñöa Aghinanñoâ leân laøm Toång thoáng 
Coäng hoøa Philippine 
 - 1902,khaùng chieán choáng Myõ thaát baïi 
IV. Phong traøo choáng thöïc daân Phaùp 
cuûa nhaân daân Campuchia : 
1). AÂm möu vaø thuû ñoaïn cuûa Phaùp : 
Thöïc daân Phaùp ñaõ laøm nhöõng gì ñeå coù theå 
thoáng trò ñöôïc Cam- pu-chia ? 
* Naêm 1863,Phaùp gaây aùp löïc 
 buoäc vua Noâ roâ ñoâm phaûi 
 chaáp nhaän quyeàn baûo hoä 
ä cuûa Phaùp . 
* 1884 , kyù hieäp öôùc bieán Campuchia thaønh thuoäc ñòa cuûa Phaùp . 
2). Caùc cuoäc khôûi nghóa : 
* 1861-1892 : 
Cuoäc khôûi nghóa cuûa hoaøng 
thaân Sivoâtha 
* 1863 - 1866 : 
Cuoäc khôûi nghóa cuûa Acha 
 Xoa 
*1866-1867: 
 Cuoäc khôûi nghóa cuûa Pucoâmboâ 
Nhaân daân Vieät Nam vaø Cam- pu-chia daõ ñoaøn keát chieán ñaáu nhö theá naøo trong caùc cuoäc khôûi nghóa cuûa A-cha xoa vaø Pu-coâm-boâ ?. 
* Trong cuoäc khôûi nghóa cuûa A-cha Xoa : 
laùnh sang VN, laáy Chaâu Ñoác , Haø Tieân laøm baøn ñaïp taán coâng quaân Phaùp ôû Campuchia . 
* Trong cuoäc khôûi nghóa cuûa Pu-coâm-boâ : 
lieân keát vôùiTröông Quyeàn,Thieân Hoä Döông 
ñaùnh Phaùp . 
V. Phong traøo ñaáu tranh choáng thöïc daân Phaùp cuûa nhaân daân Laøo ñaàu theá kyû XX: 
Thöïc daân Phaùp ñaõ laøm gì ñeå coù theå 
thoáng trò vöông quoác Laøo ?. 
* Ñoái vôùi Laøo : 
Töø 1865 , Phaùp xaâm nhaäp 
vaøo Laøo , buoäc trieàu ñình 
Luoâng Phabang coâng nhaän 
neàn thoáng trò cuûa Phaùp . 
* Ñoái vôùi Xieâm : 
Phaùp ñaøm phaùn vôùi Xieâm kyù Hieäp öôùc 1893,Laøo trôû thaønh thuoäc ñòa cuûa Phaùp . 
2). Caùc cuoäc khôûi nghóa : 
* 1901-1903 
Cuoäc khôûi nghóa cuûa Phacañuoác 
* 1901-1937 
Cuoäc khôûi nghóa do Ong Keïo , 
Com-ma- ñam chæ huy 
YÙ nghóa lòch söû vaø nguyeân nhaân thaát baïi cuûa caùc cuoäc khôûi nghóa treân baùn ñaûo Ñoâng Döông ? 
* YÙ nghóa lòch söû : 
- dieãn ra soâi noåi , quyeát lieät . 
 - theå hieän tinh thaàn ñaáu tranh baát khuaát . 
Bieåu loä tinh thaàn yeâu nöôùc,tình ñoaøn keát 
cuûa nhaân daân 3 nöôùc ÑD. 
* Nguyeân nhaân thaát baïi : 
mang tính töï phaùt 
- do só phu tieán boä , noâng daân laõnh ñaïo , 
thieáu ñöôøng loái ñuùng ñaén , toå chöùc vöõng 
vaøng . 
VI. Xieâm ( Thaùi lan ) giöõa theá kyû XIX- 
ñaàu theá kyû XX : 
1). Cuoäc caûi caùch cuûa Rama IV (1851-1868 ) 
a/ Hoaøn caûnh lòch söû : 
ñöùng tröôùc söï ñe doïa 
xaâm löôïc cuûa Anh vaø 
Phaùp . 
b/ Noäi dung caûi caùch : 
* chuû tröông môû cöûa buoân baùn vôùi beân ngoaøi , 
* duøng theá löïc caùc nöôùc tö baûn kieàm cheá 
nhau . 
2). Chính saùch duy taân cuûa vua Rama V 
 ( 1868-1910): 
Chulalongkorn , 
 Vua Rama V 
a). Noâng nghieäp : 
* Bieän phaùp : xoùa boû cheá ñoä noâ leä nghóa vuï lao dòch cuûa noâng daân , giaûm nheï thueá ruoäng . 
* Keát quaû : naâng cao naêng 
 suaát luùa , taêng löôïng gaïo 
 xuaát khaåu . 
b ). Coâng thöông nghieäp vaø ngaân haøng : 
Nhaø nöôùc khuyeán khích tö nhaân : 
- boû voán kinh doanh coâng thöông nghieäp , 
- xaây döïng nhaø maùy , 
 - môû hieäu buoân baùn vaø ngaân haøng 
c). 1892, Rama V thöïc hieän nhöõng caûi caùch 
theo khuoân maãu caùc nöôùc phöông Taây veà haønh chính , taøi chính , quaân söï , giaùo duïc 
d). Ñoái ngoaïi : 
* Noäi dung: lôïi duïng vò trí nöôùc “ ñeäm ” giöõa 2 theá löïc Anh-Phaùp + caét nhöôïng 1 soá vuøng ñaát phuï thuoäc . 
* Keát quaû : Xieâm giöõ ñöôïc ñoäc laäp duø chòu söï leä thuoäc veà CT, KT vaøo Anh vaø Phaùp .