Bài giảng Hóa học Lớp 11 - Chủ đề Hiđrocacbon không no - Trịnh Thu Biên

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP CẦN THƠ 
TRƯỜNG THPT AN KHÁNH 
DẠY HỌC TRỰC TUYẾN 
Môn: Hóa học 11 
CHỦ ĐỀ HIĐROCACBON KHÔNG NO 
( tiết 42, 43, 44, 45) 
Giáo viên : Cô Trịnh Thu Biên 
Năm học: 2020-2021 (tuần 23) 
Hiđrocacbon không no 
Anken 
Ankađien 
Ankin 
H 
C 
H 
C 
H 
H 
H 
C 
C 
H 
B 
 2- metylpent-1-in 
C 
 3- metylpent-2-in 
2-metylpent-3-in 
A 
D 
 4- metylpent-2-in 
 D 
 4- metylpent-2-in 
CÂU 1: 
CH 3 -CH( CH 3 )-C C –CH 3 c ó tên gọi là 
B 
3 
C 
4 
A 
2 
D 
5 
 C 
4 
CÂU 2: C 4 H 8 có số đồng phân cấu tạo là: 
§Æc ®iÓm 
Anken 
C n H 2n (n ≥2) 
Anka đ ien 
C n H 2n-2 (n ≥3) 
Ankin 
C n H 2n-2 (n ≥2) 
CÊu tróc 
TÝnh chÊt vËt lÝ 
R 1 R 3 
 C C 
R 2 R 4 
 R 5 
 C C 
R 4 R 6 
R 1 R 3 
 C C 
R 2 
R 1 C C R 2 
Tiết 42-43: 
TÍNH CHẤT VẬT LÍ-TÍNH CHẤT HÓA HỌC 
- Từ C 2 - C 4 ở thể khí, ≥ C 5 ở thể lỏng hoặc rắn 
- Không màu 
- Không tan trong nước, nhẹ hơn nước 
§Æc ®iÓm 
Anken 
C n H 2n (n ≥2) 
Anka đ ien C n H 2n-2 (n ≥3) 
Ankin 
C n H 2n-2 (n ≥2) 
TÝnh chÊt ho¸ häc 
Gièng nhau 
Kh¸c nhau 
+ Ph¶n øng céng (ph¶n øng ®Æc trư­ng) 
 - Céng H 2 
 - Céng halogen: lµm mÊt mµu dung dÞch Br 2 
 - Céng H X : Céng axit vµ n ướ c theo quy t¾c céng Mac-cop-nhi-cop 
 - Ph¶n øng oxi ho¸: Khi ch¸y to¶ nhiÒu nhiÖt; lµm mÊt mµu dung dÞch Br 2 , KMnO 4 . 
 Anken vµ anka®ien ®Çu m¹ch trïng hîp t¹o poli me 
Etilen=polietilen (PE) 
- Ankin có khả năng ®i me (vinyl axetilen) ho¸, tri me ho¸ (benzen)... axetilen 
- 1 ph©n tö anken céng tèi ®a 1 ph©n tö H 2 , Br 2 , HX 
- 1 ph©n tö anka®ien ho ặc ankin céng tèi ®a 2 ph©n tö H 2 , Br 2 , HX. 
- Ankin cã li ên kết ba ở đầu mạch ph¶n øng thÕ ion kim lo¹i ( t¸c dông víi dd AgNO 3 /NH 3 t¹o kÕt tña vµng nh¹t) 
TÍNH CHẤT HÓA HỌC 
HOÀN THÀNH PHƯƠNG TRÌNH 
 TCHH: Viết các phương trình hoá học (nếu có) khi cho lần lượt các chất: etilen, butađien, axetilen tác dụng với các chất sau: 
	 + HCl (tỉ lệ 1:1) 
	+ dd Br 2 dư 
	+ dd AgNO 3 /NH 3 
	+ phản ứng trùng hợp 
( ghi rõ điều kiện phản ứng nếu có) 
Đáp án phương trình: 
CH 2 = CH-CH=CH 2 + HCl CH 3 -CHCl-CH=CH 2 
 t o , p, xt 
nCH 2 = CH 2 CH 2 – CH 2 
n 
 CH CH + HCl CH 2 = CHCl 
 HgCl 2 , 150-200 o C 
 t o , p, xt 
nCH 2 = CH-CH=CH 2 CH 2 -CH=CH- CH 2 
n 
CH 2 =CH 2 + Br 2 CH 2 Br-CH 2 Br 
 CH 2 = CH 2 + HCl CH 3 CH 2 Cl 
+ Etilen 
+ Axetilen 
+ Butađien 
CH 3 -CH=CH-CH 2 Cl 
1 : 1 
CH 2 =CH-CH=CH 2 + 2Br 2 CH 2 Br–CHBr-CHBr- CH 2 Br 
HC CH + 2AgNO 3 + 2NH 3 AgC CAg  + 2NH 4 NO 3 
 CH CH + 2Br 2 CHBr 2 -CHBr 2 
B 
dung dịch KMnO 4 
C 
dung dịch AgNO 3 /NH 3 
A 
dung dịch Br 2 
D 
dung dịch HCl 
CÂU 1: Để phân biệt propen và propin 
ta dùng hoá chất thử là: 
 C 
dung dịch AgNO 3 /NH 3 
B 
etin, propin, but-1-in 
C 
eten, etin, but-2-in 
A 
etin, but-1-in, but-2-in 
D 
propin, propen, but-1-in 
CÂU 2: Nhãm chÊt nµo sau ®©y t¸c dông 
víi dd AgNO 3 /NH 3 t¹o kÕt tña vµng nh¹t? 
 B 
etin, propin, but-1-in 
B 
Butan-1-ol 
C 
2-metylpropanol 
A 
Butan-2-ol 
D 
 Butanol 
CÂU 3: But-1-en t ác dụng với H 2 O (H + , t o ) 
thu được sản phẩm chính là: 
 A 
 Butan-2-ol 
B 
T ách H 2 từ etan 
C 
Đun ancol etylic trong H 2 SO 4 đặc, 170 o C 
A 
Đun ancol etylic trong H 2 SO 4 đặc,140 o C 
D 
c anxicacbua tác dụng với H 2 O 
CÂU 4: Etilen được điều chế trong 
phòng thí nghiệm bằng cách: 
 C 
Đun ancol etylic trong H 2 SO 4 đặc, 170 o C 
B 
Caosu Buna 
C 
Nh ựa PVC 
A 
Nh ựa PE 
D 
Pol iisopren 
CÂU 5: Trùng hợp butađien thu được: 
 B 
Caosu Buna 
B 
 0,448 
C 
 0,672 
0,896 
A 
D 
 1,344 
 D 
 1,344 
CÂU 6: Đốt cháy một hiđrocacbon cần V lít 
O 2 ở đktc. Sau phản ứng thu được 0,896 lít CO 2 
ở đktc và 0,72 gam nước. Giá trị của V là: 
B 
 C 5 H 8 
C 
 C 4 H 8 
C 3 H 6 
A 
D 
 C 4 H 6 
 D 
 C 4 H 6 
CÂU 7: Đốt cháy hoàn toàn một hiđrocacbon 
A, mạch hở. Sau phản ứng thu được 0,896 lít CO 2 
ở đktc và 0,54 gam nước. CTPT của A là: 
Câu 8: Bài tập nhận biết 
	 Bằng phương pháp hoá học em hãy nhận biết 3 lọ chứa chất lỏng mất nhãn sau: hexan, hex-1-en, hex-1-in 
Đáp án bài tâp 8 
Hoá chất 
Hexan 
Hex-1-in 
Hex-1-en 
ddAgNO 3 /NH 3 
Không có hiện tượng 
Xuất hiện kết tủa vàng nhạt 
Không có hiện tượng 
dd KMnO 4 
Không có hiện tượng 
Mất màu dd thuốc tím 
HC C[CH 2 ] 3 CH 3 + [Ag(NH 3 ) 2 ]OH AgC C[CH 2 ] 3 CH 3  + 2NH 3 + H 2 O 
3CH 2 =CH[CH 2 ] 3 CH 3 + 2KMnO 4 + 4H 2 O 3CH 2 (OH)-CH(OH)[CH 2 ] 3 CH 3 + 2MnO 2 + 2KOH 
1 
2 
3 
Bình 2: hex-1-in 
1 
2 
3 
Bình 3 hex-1-en 
Bình 2 hex-1-in 
Bình 1 hexan 
Tiết 44-45: 
ỨNG DỤNG-ĐIỀU CHẾ VÀ LUYỆN TẬP CHỦ ĐỀ 
§Æc ®iÓm 
§iÒu chÕ 
 ø ng dông 
Anken 
C n H 2n (n ≥2) 
+ §iÒu chÕ etilen trong phßng thÝ nghiÖm 
C 2 H 5 OH C 2 H 4 + H 2 O 
+ §iÒu chÕ etilen trong c«ng nghiÖp: T¸ch H 2 tõ ankan t­ương øng hoÆc b»ng ph¶n øng cr¨ckinh. 
 Tæng hîp hîp chÊt h÷u c¬: C 2 H 5 OH,... 
 S¶n xuÊt polime: nhùa PE... 
Anka đ ien 
C n H 2n-2 (n ≥3) 
+ §iÒu chÕ Buta®ien 
CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 CH 2 =CH-CH=CH 2 +2H 2 
- Tæng hîp polime: Caosu Buna, poliisopren,... 
Ankin 
C n H 2n-2 (n ≥2) 
 + §iÒu chÕ axetilen 
2CH 4 C 2 H 2 + 3H 2 
CaC 2 + H 2 O Ca(OH) 2 + C 2 H 2 
Tæng hîp hîp chÊt h÷u c¬: C 6 H 6 ,... 
 S¶n xuÊt polime: nhùa PVC... 
H 2 SO 4 ®Æc, 170 o C 
t o , xt 
 1500 o C 
B 
etilen, ancol etylic 
C 
axetilen, vinyl clorua 
A 
axetilen, vinyl axetilen 
D 
etilen, axetilen 
CÂU 1: Cho chuỗi phản ứng: 
X, Y lần lượt là: 
 A 
 axetilen, vinyl axetilen 
X 
 Y 
butađien 
metan 
CuCl, NH 4 Cl 
1500 o C, LLN 
KHỞI ĐỘNG: HÃY GIẢI ĐÁP CÁC Ô CHỮ SAU 
TỪ KHÓA 
1 
2 
3 
4 
5 
CÂU HỎI 
1. Hi®rocacbon m¹nh hë cã hai liªn kÕt ®«i thuéc d·y ®ång ®¼ng nµo? 
2. Ancol etylic tách nước trong điều kiện H 2 SO 4 đặc, 170 o C sản phẩm thu được có tên gọi là? 
3. Li ên kết tạo thành do sự xen phủ bên giữa 2 obitan p là? 
4. Điều chế nhựa PE từ etilen bằng phản ứng hoá học nào? 
5. Ch ất có khối lượng nhỏ nhất trong dãy đồng đẳng ankin là? 
M 
P 
C 
G 
N 
H 
N 
Ả 
Ứ 
N 
Ộ 
P 
H 
Ơ 
G 
Đ 
A 
N 
K 
A 
N 
N 
E 
I 
L 
N 
E 
I 
T 
E 
A 
N 
E 
G 
X 
L 
E 
I 
T 
N 
A 
I 
L 
P 
I 
Ê 
N 
K 
Ế 
T 
P 
G 
N 
Ù 
R 
T 
T 
H 
Ế 
Ợ 
LUYỆN TẬP CHỦ ĐỀ HIDROCACBBON KHÔNG NO 
PhiÕu bµi tËp sè 1 : ViÕt c¸c CTCT cña c¸c hi®rocacbon m¹ch hë sau vµ hoµn thµnh b¶ng tæng kÕt cho d­íi ®©y: 
ANKEN 
ANKADIEN 
 ANKIN 
CẤU TRÚC 
® Æc ®iÓm cÊu t¹o chung 
... 
... 
TC HÓA HỌC chung 
.. 
 TCHH riªng 
.. 
.. 
.. 
® iÒu chÕ: 
.. 
.. 
.. 
 C 2 H 2 
 C 2 H 4 
C 4 H 6 
 Hi®rocacbon 
kh«ng no 
Anken 
c n H 2n (n 2) 
1 lk ®«i : C sp 2 
ANKA§IEN 
C n H 2n-2 (n 3) 
2 lk ®«i : C sp 2 
§Æc ®iÓm cÊu t¹o chung : 
Cã lk , kÐm bÒn,dÔ ®øt 
 TCHH chung: 
P­ céng:H 2 ;mmµu d 2 Br 2  
+ H-A: Quy t¾c céng 
Trïng hîp polime 
Oxiho¸: mmµu d 2 KMnO 4  
P­ céng theo 
kiÓu 1,2 ; 1,4 
 hay 3,4  
. Céng 2g/®. 
. P­ thÕ H ë C nèi ba 
. §ime ho¸, trime ho¸ 
(2) 
(6) 
(3) 
(3) 
(7) 
(6) 
(8) 
(1) 
ANKIN 
C n H 2n-2 (n 2) 
1 lk ba: C sp 
(1) 
 PhiÕu bµi tËp 2: 
Mét H-C X m¹ch hë cã CTPT d¹ng C n H 2n-2 vµ tØ khèi h¬i cña X so víi H 2 lµ 27. 
X¸c ®Þnh CTPT, viÕt c¸c CTCT cã thÓ cã cña X. 
X¸c ®Þnh CTCT cña X trong c¸c tr­êng hîp sau: 
X dïng lµm monome ®Ó tæng hîp cao su? 
X t/d víi dd AgNO 3 /NH 3 t¹o kÕt tña vµng. 
Gi¶i: 
1) CTPT cña X: C n H 2n-2 ; M X = 27.2 = 54 
 14n – 2 = 54 n = 4 CTPT : C 4 H 6 
. C¸c CTCT: 
 1.CH 2 = C = CH – CH 3 
 2 . CH 2 = CH- CH=CH 2 
3 . CH Ξ C – CH 2 – CH 3 
4. CH 3 - C Ξ C- CH 3 
2) X dïng lµm monome tæng hîp cao su → X lµ CT (2) CH 2 = CH- CH=CH 2 
- X t/d víi dung dÞch AgNO 3 /NH 3 nªn X lµ ankin-1 : CT (3) CH Ξ C – CH 2 – CH 3 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM. 
Câu 1 : Số đồng phân Anken có công thức phân tử C 5 H 10 là. 
5	B. 6	C.7	D.8 
Câu 2 : Để phân biệt Anken với Ankin-1 người ta dùng. 
Quỳ tím	B. dd Brom	C. dd AgNO 3 /NH 3	 D. dd KMnO 4 
Câu 3 : Cho But-1-en tác dụng với khí HBr. sản phẩm chính có tên gọi là. 
2-Brom Butan	 	B. 2- Brom Buten	 
C.1-Brom Butan 	 	 D. 1,2- điBrom Butan 
Câu 4 : Monome được dùng để tổng hợp caosu Buna là. 
Butađien	B. Etilen	C. Vinyl Clorua	 D. But-2-en 
Câu 5: Có bao nhiêu đồng phân ankin có công thức phân tử C5H8 phản ứng được với dd AgNO3/NH3. 
A.1	B. 2	C. 3	D. 4 
Câu 6 : Cho Propin cộng khí HCl sản phẩm chính thu được là. 
1,2-điclo Propan 	 B. 2,3-điclo Propan 
1,3-điclo Propan 	 D. 2,2-điclo Propan	 
Câu 7 : Đốt cháy hoàn toàn 2 hợp chất X, Y thuộc cùng dãy đồng đẳng thu được 8,4 lít CO 2 (đktc) và 6,75 gam nước. X, Y thuộc dãy đồng đẳng nào sau đây. 
A. Ankan	B. Ankin 	C. Anken 	D.Ankađien 	 
 C¶m ¬n c¸c em häc sinh ®· quan t©m theo dâi