Bài giảng Công nghệ Lớp 12 - Bài 2: Điện trở, tụ điện, cuộn cảm

Bµi 2 
M«n c«ng nghÖ líp 12 
®iÖn trë - tô ®iÖn - cuén c¶m 
I. § iÖn trë (R) 
1. C«ng dông , cÊu t¹o, ph©n lo¹i vµ ký hiÖu 
Dïng ®Ó h¹n chÕ , ® iÒu chØnh dßng ® iÖn vµ ph©n chia ® iÖn ¸p trong m¹ch ® iÖn . 
a. C«ng dông 
b. CÊu t¹o 
 § iÖn trë lµm b»ng d©y kim lo¹i cã ® iÖn trë suÊt cao . 
- § iÖn trë lµm b»ng bét than. 
c. Ph©n lo¹i, kÝ hiÖu 
Theo c«ng suÊt 
C«ng suÊt nhá 
C«ng suÊt lín 
Theo trÞ sè 
§ iÖn trë cè ® Þnh 
§ iÖn trë biÕn ® æi 
Theo c¸c ®¹i l­îng vËt lÝ 
§ iÖn trë biÕn ® æi theo nhiÖt ®é 
Quang ® iÖn trë . 
§ iÖn trë biÕn ® æi theo ® iÖn ¸p 
a. TrÞ sè ® iÖn trë 
2. C¸c sè liÖu kÜ thuËt cña ® iÖn trë 
b. C«ng suÊt ® Þnh møc 
Cho biÕt møc ®é c¶n trë dßng ® iÖn cña ® iÖn trë . 
§¬n vÞ ®o lµ ¤m ( ) . 
1 Kil « «m (K ) = 10 3 (  ). 
1 Mªga «m (M ) = 10 6 (  ). 
1 Ghiga «m (G ) = 10 9 (  ) 
1 Tªta «m (T ) = 10 12 (  ) 
Lµ c«ng suÊt tiªu hao trªn ® iÖn trë m µ nã cã thÓ chÞu ® ùng trong thêi gian dµi , kh«ng bÞ nãng qu ¸, ch¸y hoÆc ® øt . 
§¬n vÞ ®o lµ O¸t (W ) . 
Ii. Tô ® iÖn (C) 
1. C«ng dông , cÊu t¹o, ph©n lo¹i vµ ký hiÖu 
Dïng ®Ó ng¨n c¸ch dßng ® iÖn mét chiÒu vµ cho dßng ® iÖn xoay chiÒu ®i qua. T¹o thµnh m¹ch céng h­ëng khi m¾c phèi hîp víi cuén c¶m . 
a. C«ng dông 
b. CÊu t¹o 
Tô ® iÖn lµ tËp hîp hai hay nhiÒu vËt dÉn ng¨n c¸ch víi nhau bëi líp ® iÖn m«i . 
c. Ph©n lo¹i, kÝ hiÖu 
Tô xoay 
Ng­êi ta c¨n cø vµo vËt liÖu lµm líp ® iÖn m«i gi÷a hai b¶n cùc ®Ó ph©n lo¹i vµ gäi tªn . 
Tô giÊy 
Tô mi ca 
Tô gèm 
Tô nilon 
Tô dÇu 
Tô ho¸ 
a. TrÞ sè ® iÖn dung 
2. C¸c sè liÖu kÜ thuËt cña tô ® iÖn 
b. § iÖn ¸p ® Þnh møc ( U ®m ) 
Cho biÕt kh ¶ n¨ng tÝch luü n¨ng l­îng ® iÖn tr­êng cña tô ® iÖn khi cã ® iÖn ¸p ® Æt lªn hai cùc cña tô ® ã . 
§¬n vÞ ®o lµ Fara ( F) . 
1 Micr « fara ( F) = 10 -6 ( F ). 
1 Nan« fara ( nF ) = 10 -9 ( F ). 
1 Pic « fara ( pF ) = 10 -12 ( F ) 
Lµ trÞ sè ® iÖn ¸p lín nhÊt cho phÐp ® Æt lªn hai cùc cña tô ® iÖn mµ vÉn ®¶m b¶o an toµn tô kh«ng bÞ ®¸ nh thñng . 
c. Dung kh¸ng cña tô ® iÖn ( X C ) 
Lµ ®¹i l­îng biÓu hiÖn sù c¶n trë cña tô ® iÖn ® èi víi dßng ® iÖn ch¹y qua nã . 
X C = 
1 
2 fC 
X C - Dung kh¸ng . (  ) 
f - TÇn sè dßng ® iÖn qua tô ® iÖn . (Hz) 
C - § iÖn dung cña tô ® iÖn . (F) 
NhËn xÐt 
- NÕu lµ dßng ® iÖn mét chiÒu (f = 0) X C = ∞. 
- NÕu lµ dßng ® iÖn xoay chiÒu (f cµng cao ) X C cµng thÊp . 
- Ng­êi ta dïng tô ® iÖn ®Ó ph©n chia ® iÖn ¸p xoay chiÒu . 
Iii. Cuén c¶m (L) 
1. C«ng dông , cÊu t¹o, ph©n lo¹i vµ ký hiÖu 
Dïng ®Ó dÉn dßng ® iÖn mét chiÒu vµ ng¨n chÆn dßng ® iÖn cao tÇn ®i qua. T¹o thµnh m¹ch céng h­ëng khi m¾c phèi hîp víi tô ® iÖn . 
a. C«ng dông 
b. CÊu t¹o 
Ng­êi ta dïng d©y dÉn ® iÖn cã vá bäc ®Ó cuèn thµnh cuén c¶m . 
c. Ph©n lo¹i, kÝ hiÖu 
Cuén c¶m cao tÇn 
Tuú theo cÊu t¹o vµ ph¹m vi sö dông ng­êi ta ph©n lo¹i nh ­ sau : 
Cuén c¶m trung tÇn 
Cuén c¶m ©m tÇn 
Cuén c¶m cã gi ¸ trÞ thay ® æi 
a. TrÞ sè ® iÖn c¶m 
2. C¸c sè liÖu kÜ thuËt cña cuén c¶m 
b. HÖ sè phÈm chÊt (Q) 
Cho biÕt kh ¶ n¨ng tÝch luü n¨ng l­îng tõ tr­êng cña cuén c¶m khi cã dßng ® iÖn ch¹y qua. TrÞ sè ® iÖn c¶m phô thuéc vµo kÝch th­íc , h×nh d¹ng, vËt liÖu lâi , sè vßng d©y vµ c¸ch quÊn d©y 
§¬n vÞ ®o lµ Henry ( H) . 
1 Mili henry ( mH ) = 10 -3 ( H ). 
1 Micr « henry (  H ) = 10 -6 ( H ). 
§ Æc tr­ng cho tæn hao n¨ng l­îng trong cuén c¶m . 
Q = 
r 
2 f L 
c. C¶m kh¸ng cña cuén c¶m ( X L ) 
Lµ ®¹i l­îng biÓu hiÖn sù c¶n trë cña cuén c¶m ® èi víi dßng ® iÖn ch¹y qua nã . 
X L = 
2 f L 
X L - C¶m kh¸ng . (  ) 
f - TÇn sè dßng ® iÖn qua cuén c¶m . (Hz) 
L - TrÞ sè ® iÖn c¶m cña cuén c¶m . (H) 
NhËn xÐt 
- NÕu lµ dßng ® iÖn mét chiÒu (f = 0) X L = 0. 
- NÕu lµ dßng ® iÖn xoay chiÒu (f cµng cao ) X L cµng lín . 
C«ng suÊt nhá 
Đen (Black) 
N©u 
(Brown) 
Đỏ (Red) 
Cam (Orange) 
Vàng (Yellow) 
Xanh Lá Cây (Green) 
Xanh Dương (Blue) 
( Tím (Violet) 
Xám (Grey) 
Trắng (White) 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
§ iÖn trë biÕn ® æi 
Tô xoay 
Tô giÊy 
Tô mi ca 
Tô gèm 
Tô ho¸ 
Cuén c¶m cao tÇn 
Cuén c¶m trung tÇn 
Cuén c¶m ¢m tÇn